You are on page 1of 32

1

eBooksBrasil.com
2

CAFTEF
FalI Waldo Encrson
1803-1882

Traduao
Sarncnio dc Dcircs c Josc Duaric

Fonic Digiial
Digiializaao do livro cn acl
Ensasias Ancricanos
Classicos Jaclson
Volunc XXXIII
W. M. Jaclson Inc.
Fio dc Janciro, 1950

Digiializaao,
rcvisao ara o oriugucs do Drasil c
Vcrsao ara cDool
cDoolsDrasil.con

2003 FalI Waldo Encrson
3


CARTER
Ralph Waldo Emerson
1803-1882

O sol s-sc, nas nao sc s a sua cscrana,
As csirclas surgiran, sua fc dcscriou nais ccdo.
Fios na anlidao da via lacica,
Mais rofundos c ccrincniados arccian scus olIos.
E igualava scu sullinc sofrincnio
A iaciiurnidadc do icno.
Elc falou, c alavras nais suavcs quc orvalIo
Invocaran novancnic a Idadc do Ouro.
Sua aiiiudc ncrcccu una galanic rcvcrcncia
Quando oculiou a cicnsao do fciio.
_______________
Olra dc sua auioria
Elc nao louva ncn dclora.
Enircga-a roria soric
Cono agc a rcsoluia naiurcza,
Con ioda a sua criaao.

Li quc iodos os ouvinics dc Lord CIaiIan
scniian quc Iavia algo dc nais lclo no Ioncn
do quc iudo aquilo quc clc afirnava. Acusan o
nosso lrilIanic Iisioriador inglcs da Fcvoluao
Franccsa dc quc sua narraiiva accrca dos fciios
4
dc Miralcau nao corrcsondc ao alio concciio
quc faz do gcnio dcsic. Sc nos uscrnos a
conarar a cosiao das faanIas dos Cracos,
gis, Clconcncs c dc ouiros Icrois dc Pluiarco,
concluircnos quc a noioricdadc dos crsonagcns
solrclcva o ncriio do quc rcalizaran. Sir Sidncy,
o Condc dc Essc c Sir Walicr FalcigI, Ioncns
dc grandc nonc, iodavia, ouco roduziran. Nao
conscguinos dcscolrir a nais nfina aric do
valor cssoal dc WasIingion, na dcscriao dc
scus cnrccndincnios. A auioridadc do nonc dc
ScIillcr c dcnasiado grandc ara scus livros.
Essa disaridadc cnirc a rcuiaao c a olra, ou
as ancdoias, nao sc jusiifica, alcgando-sc quc o
cco c nais longo do quc o csirondo do irovao.
Anics, rcsidia ncsscs Ioncns qualqucr coisa,
gcrando una ccciaiiva quc cccdia a iodas as
suas rcalizacs. A nor aric da sua fora cra
laicnic. o quc cIananos caraicr una fora
discrcia quc aiua dirciancnic cla rcscna c
scn inicrncdiario. Inaginano-lo una ujana
indcnonsiravcl, auinaio ou gcnio, cujos
inulsos guian o Ioncn, nas cujos consclIos
csic nao odc rcariir; quc lIc scrvc dc
conanIia, ois iais Ioncns sao as nais das
vczcs soliiarios, ou, sc orvcniura sociavcis, nao
dccndcn da socicdadc, ois odcn nuiio lcn
cnircicr-sc a sos. O nais gcnuno ialcnio
liicrario, ora aarccc grandioso, ora nais
nodcsio, nas o caraicr c dc una grandcza
5
csiclar c irrcduivcl. Aquilo quc ouiros fazcn clo
ialcnio ou cla cloqucncia, csic Ioncn faz or
un ccrio nagnciisno. Mciadc da sua fora, clc
nao cnrcga." Suas viiorias sao ncnos roduio
dc luia do quc una cvidcnciaao dc
sucrioridadc. Conquisia orquc sua rcscna
alicra a narcIa dos aconiccincnios.
, Iolc, cono soulcsics quc Hcrculcs cra un
dcus?" Porquc", rcsondcu Iolc, nc scnii alcgrc
no noncnio cn quc nclc ousci ncus olIos.
Quando conicnlci Tcscu, dcscjci udcssc vc-lo
ofcrcccndo conlaic, ou, clo ncnos, conduzindo
scus cavalos na liga. Mas Hcrculcs csiava
scnrc disosio gucrra. Conquisiava dc c,
caninIando, scniado ou fazcndo o quc qucr quc
scja."
O Ioncn, dc ordinario dccndcnic dos
aconiccincnios, so cn aric ligado ao nundo cn
quc vivc, c, ainda assin, dc nodo dcsajusiado,
arccc ncsics ccnlos ariilIar da vida das
coisas c scr sujciio s ncsnas lcis quc conirolan
narcs c o sol, os nuncros c quaniidadcs.
Mas, ara usar una figura nais nodcsia, c
quc nos csia nais roina, olscrvo quc cn
nossas clcics oliicas, ondc csic clcncnio, sc c
quc aarccc, so ocorrc na sua forna ncnos
dclicada, conrccndcnos suficicnicncnic sua
inconaravcl coniriluiao. O ovo scnic a
6
ncccssidadc dc scus rcrcscnianics ossurcn
algo nais do quc ialcnio, isio c, a fora dc fazcr
crido o scu ialcnio. Nao saiisfaz cssc scu
roosiio sc nandar ao Congrcsso un orador
culio, crsicaz c cloqucnic, sc nao for un
Ioncn quc, anics dc icr sido clciio clo ovo
ara rcrcscnia-lo, o icnIa sido clo Todo
Podcroso ara dcfcndcr una causa csiando
invcncivclncnic crsuadido da jusiia dcssa
causa dc soric quc as cssoas nais confianics
c as nais violcnias sailan quc ali csia a
rcsisicncia conira a qual sc csloroarao a
inudcncia, cono o icrror. Esia rcsisicncia c a fc
nuna causa. Os Ioncns quc salcn conduzir-sc
nao rccisan indagar dos scus clciiorcs o quc
dcvcn fazcr, nas sao, clcs rorios, o as quc
rcrcscnian. En ningucn nais sao as cnocs c
oinics da naao iao insianics c vcrdadciras
cono ncsscs rcrcscnianics. En ningucn nais,
iao iscnias dc ariiciaao da individualidadc
cssoal. Os corrcligionarios, cn casa,
rcncnoran os discursos, rccordan-sc da
coloraao da facc c, ncla, cono nun csclIo,
concn a fisiononia dos rorios rosios. As
nossas asscnllcias ullicas sao una rova
fora varonil. Os nossos sinccros aircios do
Ocsic c do Sul icn rcdilcao csccial clo
caraicr c gosian dc salcr sc os da Nova
Inglaicrra sao Ioncns dc sulsiancia ou vazios dc
conviccs.
7
A ncsna fora noiora inicrvcn no concrcio.
Ha gcnios no concrcio, assin cono na gucrra, no
Esiado, ou nas lciras; c o noiivo or quc csic ou
aquclc Ioncn c un viiorioso nao sc rcvcla.
rivilcgio dclc, cis iudo o quc sc odc adianiar a
rcsciio. OlIai-o c salcrcis facilncnic or quc clc
vcnccu, assin cono, sc vsscis Naolcao,
conrccndcrcis o scu ciio. Pclos fins, induzinos
os ncios, o cosiunc dc cnfrcniar os
aconiccincnios dirciancnic c dc nao cnirar cn
coniaio con clcs cn scgunda nao, or ncio da
crccao alIcia. A naiurcza arccc arovar o
concrcio, conclusao a quc cIcgais quando virdcs
un concrcianic inaio, o qual c ncnos un agcnic
ariicular do quc rcosio c ninisiro do concrcio
daqucla. Sua rolidadc naiural casa-sc con o
concciio quc faz da falrica da socicdadc o
suficicnic ara -lo acina dc cnlusics; a iodos
iransniic a sua convicao dc quc os coniraios
nao dcvcn icr inicrrciaao rivada. Adquiriu o
Ialiio ncnial dos nodclos dc inarcialidadc c dc
inicrcssc ullico. Insira rcsciio c dcscria o
dcscjo dc ncgociar-sc con clc, nao so clo csriio
dc scrcnidadc c dc Ionradcz quc o scrvc, nas
clo assaicno iniclcciual quc roorciona o
csciaculo dc iania Ialilidadc. Essc concrcio
aliancnic disscninado, lIc insiiiui scus orios
nos calos do Occano Mcridional c do Occano
Ailaniico, acIa-sc ccniralizado no scu ccrclro.
Ningucn no univcrso odc sulsiiiu-lo a
8
conicnio. Agora cn scu cscriiorio, adivinIo
clarancnic quc iralalIou nuiio cla nanIa, isio
dcvido qucla carranca c consianic sisudcz,
indisfaravcis aic clo grandc dcscjo dc nosirar-
sc anavcl. Vcjo niiidancnic quanias rovidcncias
foran ionadas; quanios naos" audazcs foran
rofcridos, quando ouiros icrian ariiculado
ruinosos sins". Surrccndo-lIc a conscicncia,
jusiancnic ufanosa, dc scr agcnic c niino
conIcccdor das lcis originais do nundo, dada a
sua Ialilidadc dc consunado naicnaiico c
faculdadc dc associacs rcnoias. Tanlcn clc
crc quc ningucn odc sulsiiiu-lo c quc o
Ioncn nascc concrcianic, ou nao arcndcra a
aric. Esia qualidadc ainda rcqucr naior csforo
ncnial nos casos dc ncnos conlcidadc. E
naior a cncrgia dcscndida nas ncnorcs
conanIias c nas rclacs ariicularcs. Dc
qualqucr nodo, c un agcnic ciraordinario c
incalculavcl. Ncuiraliza o cccsso dc fora fsica.
As naiurczas nais forics suljugan as nais
fracas, afciando-as con una csccic dc sono. As
faculdadcs sao algcnadas c nao ofcrcccn
rcsisicncia. Talvcz isio scja a lci univcrsal.
Quando o grandc nao odc fazcr vir aic si o
cqucno, cniorccc-o, assin cono o Ioncn
anula a rcsisicncia dos aninais infcriorcs,
cncaniando-os. Os Ioncns ccrccn cnirc si una
scnclIanic fora oculia. Quanias vczcs a
influcncia dc un vcrdadciro ncsirc rcaliza asscs
9
dc nagica! Un rio dc conando arccia fluir dc
scus olIos, cncirando cn iodos aquclcs quc o
conicnlavan una iorrcnic dc luz foric c irisic,
qual un OIio ou un Danulio, quc os invadiu dc
cnsancnios c coloriu iodos os aconiccincnios
con as corcs da ncnic do Iinoiizador.
Quc ncios cnrcgasics vos?", foi a crgunia
fciia nulIcr dc Concini, solrc o iraiancnio quc
fizcra dc Maria dc Mcdici. A rcsosia foi.
Acnas a influcncia quc ioda ncnic foric
ccrcc solrc una ncnic fraca."
Nao odcria Ccsar, cn fcrros, lilcriar-sc das
algcnas c iransfcri-las ara a cssoa dc Hio ou
Tarso, o carccrciro? Scra una algcna dc fcrro
una ligadura iao irrcnovvcl? SuonIanos quc
un iraficanic dc cscravos da Cosia da Cuinc
conduzissc a lordo una lcva dc ncgros quc
coniivcssc cssoas da csiaiura dc Toussaini
L'Ouvcriurc; ou inagincnos quc, sol cssas
nascaras iisnadas, clc icnIa un lando dc
WasIingions caiivos. Quando cIcgarcn a Cula
ainda rcinara a ncsna iranquilidadc c a ncsna
ordcn no navio? Nada cisiira, alcn dc cordas c
fcrros? Nao Iavcra anor c rcsciio? Nao Iavcra
un lancjo dc dirciio no csriio dc un olrc
caiiao corsario? E nao scrao csscs scniincnios
suficicnicncnic oicnics ara roncr, frusirar,
10
ou, dc qualqucr nodo, suljugar a influcncia dc
una ou duas olcgadas dc un crculo dc fcrro?
Esia c una fora naiural, cono a luz c o calor
c con cla coocra ioda a naiurcza. A razao or
quc scniinos a rcscna dc un Ioncn c nao nos
acrcclcnos dc ouiro c iao sinlcs cono a lci da
gravidadc. A vcrdadc c a cuula do scr, a jusiia
alicaao da vcrdadc na vida raiica. Os
icncrancnios individuais ncdcn-sc nuna
cscala, dc acordo con a urcza dcsic clcncnio
nclcs coniido. A voniadc dos uros cnana dcsics
ara ouiras naiurczas cono a agua dc un vaso
nais alio ara un vaso nais laio. Esia fora
naiural nao dcvcra scr nais dcsrczada do quc
qualqucr ouira. caio quc odcnos susicniar
una cdra no ar or un noncnio, coniudo,
vcrdadc ianlcn quc iodas as cdras cairao
scnrc. Qualqucr ccnlo dc roulo inunc odc
scr ciiado, ou dc ncniira a quc sc dcu crcdiio,
orcn a jusiia vcnccra c c rivilcgio da vcrdadc
fazcr-sc acrcdiiada. O caraicr c csia ordcn noral
visia na ncdia dc un icncrancnio individual.
O indivduo c un rccciaculo. O icno c o
csao, a lilcrdadc c as ncccssidadcs, a vcrdadc
c o cnsancnio ja nao sao dciadas a csno. Ora,
o univcrso c un ccrcado ou circunscriao. Tudo
no Ioncn rcflcic a roria alna. Con a naiurcza
dc quc c doiado, rocura influcnciar iodos os
scrcs quc o rodcian; nao c inclinado a crdcr-sc
na vasiidao, nas or naior quc scja a curva
11
dcscriia, volvc a aicnao ara os rorios
inicrcsscs, afinal. Vivifica aquilo quc odc c so vc
o quc vivifica. Alarca o nundo, assin cono o
airioia alarca a airia, c o considcra una lasc
naicrial ara o scu caraicr c un icairo ara
aao. Una alna sa csia unida ao Jusio c ao
Vcrdadciro cono o nagncio conoria-sc no olo,
dc nodo quc csia ara iodos os olscrvadorcs
cono un coro iransarcnic cnirc clcs c o sol, c
qucn assin cncaninIa-sc ara o asiro dirigc-sc
ouirossin qucla cssoa. Elc c cniao o vcculo da
nais alia influcncia ara iodos aquclcs quc nao
sc cnconiran no ncsno nvcl. Os Ioncns dc
caraicr sao, orianio, a conscicncia da socicdadc
a quc cricnccn.
A ncdida naiural dcsia fora c a rcsisicncia s
circunsiancias. Os Ioncns inuros julgan a
vida cla vcrsao rcflciida nas oinics, nos
aconiccincnios c nas cssoas. Nao sao caazcs
dc rcvcr a aao aic quc cla sc concrciizc.
Todavia, o clcncnio noral da aao rccisiia no
auior c sua qualidadc, loa ou na, cra dc facil
rcdiao. Tudo na naiurcza c liolar, ou icn un
olo osiiivo c un olo ncgaiivo. Ha un nacIo c
una fcnca, un csriio c un faio, un noric c un
sul. O csriio c o osiiivo, o faio c o ncgaiivo. A
voniadc c o noric, a aao c o olo sul. O caraicr
odc scr classificado cono icndo scu naiural
lugar no noric. Disirilui as corrcnics nagnciicas
do sisicna. Os csriios fracos sao airados ara
12
o olo sul, ou olo ncgaiivo. So vccn na aao o
lucro, ou o rcjuzo quc odcn cnccrrar. Nao
odcn vislunlrar un rincio, a nao scr quc
csic sc alriguc nouira cssoa. Nao dcscjan scr
anavcis nas anados. Os dc caraicr gosian dc
ouvir falar dc scus dcfciios; aos ouiros alorrcccn
as falias; adoran os aconiccincnios; vinculan a
csics un faio, una concao, una ccria cadcia dc
circunsiancias c da nao assan. O grandc
Ioncn salc quc os cvcnios sao scus scrvos.
csics dcvcn scgui-lo. Una dada ordcn dc
aconiccincnios nao icn odcr ara garaniir-lIcs
a saiisfaao roorcional ao grau dc inaginaao
dc quc sao doiados. O csriio da londadc
iransccndc a qualqucr scric dc circunsiancias, ao
asso quc a roscridadc cricncc a un
dcicrninado csriio c iniroduz a fora c a viioria,
scus fruios naiurais, cn qualqucr ordcn dc
aconiccincnios. NcnIuna nudana dc
circunsiancias odc nudar un dcfciio dc caraicr.
Alardcanos a nossa cnanciaao dc nuiias
sucrsiics, nas sc quclranos qualqucr dolo
so o fazcnos or iroca dc idolairia. Quc lcncfcio
rcccli, dciando dc inolar un loi a Jcova ou a
Nciuno, ou un raio a Hccaic; nao ircncndo
dianic do Eunncdcs, ou do Purgaiorio dos
Caiolicos, ou do Dia dc Juzo dos Calvinisias
sc ircno oiniao ullica, cono cIananos, ou
ancaa dc assalio, ou coniunclia, ou a naus
vizinIos, ou olrcza, ou nuiilaao, ou a
13
loaios dc rcvoluao, ou dc Ionicdio? Sc ircno,
quc inoria a causa? Nossos rorios vcios
ionan fornas divcrsas, dc acordo con o sco,
idadc, ou icncrancnio, c, sc icncnics,
roniancnic nos alarnanos. A colia, ou a
nalcia quc nc cnirisicccn, quando as airiluo
socicdadc, nc cricnccn. Esiou scnrc ccrcado
dc nin ncsno. Dc ouiro lado, a rciidao c una
viioria crciua, cclclrada nao or griios dc
alcgria nas con scrcnidadc, quc c a alcgria
crnancnic ou Ialiiual. una dcsgraa
rccorrcrnos a faios ara confirnaao da nossa
alavra c dignidadc. O caiialisia nao rocura o
scu corrcior a cada insianic ara ionar conias
dos scus lucros, cn nocda corrcnic. Conicnia-sc
con lcr nas coiacs da Dolsa quc suas acs
suliran. O ncsno iransoric quc a ocorrcncia
dos nclIorcs aconiccincnios nc roorcionaria,
dcvo arcndcr a ccrincniar, ainda nais uro,
na vcrificaao dc quc a ninIa osiao nclIora a
cada asso c ja conanda os aconiccincnios quc
dcscjo. Tal culiaao so sc dcicria dianic da
rcvisao dc una ordcn dc coisas iao singular quc
vicssc a aiirar nas sonlras nais rofundas iodas
as nossas conquisias.
A facc quc sc nc arcscnia o caraicr c auio-
suficicncia. Fcvcrcncio a cssoa quc c nuiio rica,
orquc nao osso concclc-la soliiaria, ou olrc,
ou cilada, ou infcliz, ou roicgida, nas un
cicrno roicior, lcnfciior c lcn-avcniurado. O
14
caraicr c ccniralidadc, inossililidadc dc scr
dcslocado ou osio nargcn. Un Ioncn dcvc
dar-nos a idcia dc nassa. A socicdadc c frvola c
dividc o scu dia cn fragncnios, sua convcrsaao
cn ccrinnias c dcrivaiivos. Mas visiiando un
Ioncn ialcnioso, considcrarci crdido o ncu
icno sc sc liniiar a analilidadcs c ccrinnias;
anics, clc dcvcra salcr colocar-sc solcncncnic
cn scu lugar c dciar-nc julgar, or assin dizcr,
sua rcsisicncia; salcr quc cnconirci un valor
novo c osiiivo! grandc dclciic ara nos anlos.
Ja c nuiio clc nao acciiar as oinics c usanas
convcncionais. Essc nao-confornisno scrvira dc
aguilIao c lcnlrana c qualqucr csquisador icra
quc ouvi-lo, cn rinciro lugar. Nao cisic nada
rcal ou uiil quc nao scja un noiivo dc gucrra.
Nossas casas vilran con o riso c as alcsiras
faniliarcs, orcn isso dc ouco valc. Mais valor
cnconira-sc no Ioncn rudc, inuiil, rollcna c
ancaa socicdadc nao indifcrcnic sua
assagcn, ois quc o adora ou o odcia c ao
qual ioda cla, qucr or scus ldcrcs da oiniao,
qucr or olscuros c cccniricos, scnic-sc ligada.
Confundc a Ancrica c a Euroa c dcsiroi o
cciicisno quc rcga o Ioncn c un loncco,
vanos concr c lclcr, cis nclIor quc odcnos
fazcr", iluninando os nao iniciados c
dcsconIccidos. Conlaccncia con o csialclccido
c aclo ao ullico indican falia dc fc, calcas
dcsoricniadas quc rccisan vcr a casa consiruda
15
ara odcrcn cnicndcr a rcscciiva lania. O
salio nao cogiia ncn das nuliidcs ncn dos
gruos. Origcns, origcns, os quc sc novincnian
or si, os alsorvidos, os conandanics, ois clc c
conandado, os asscgurados, os rinarios sao
lons, ois roclanan a rcscna crnancnic da
surcna fora.
As nossas acs dcvian vazar-sc
naicnaiicancnic na nossa sulsiancia. Nao Ia
na naiurcza csiinaiivas falsas. Una lilra d'agua
na icncsiadc occanica nao icn naior fora dc
gravidadc do quc nuna oa do solsicio csiival.
Todas as coisas funcionan caiancnic dc acordo
con a qualidadc c quaniidadc. cccao do
Ioncn, nada icnian quc nao odcn fazcr.
Aquclc icn rcicnsao. dcscja c icnia coisas alcn
dc suas foras. Li nun livro dc ncnorias
inglcsas. Mr. Fo (nais iardc Lord Holland} dissc
quc dcvcria ossuir o Tcsouro; Iavia-o scrvido a
conicnio c qucria ossu-lo." Xcnofonic c scus
dcz nil cran lcn iguais, no quc icniaran; iao
iguais quc nao sc susciiou scr o scu fciio iao
grandc c ininiiavcl. Coniudo, nunca foi rcciido c
consiiiui un clcvado narco na Iisioria niliiar.
Muiios icniaran fazc-lo, nas nao o igualaran. So
na rcalidadc odc scr lascada qualqucr fora dc
aao. NcnIuna insiiiuiao scra nclIor do quc
scu insiiiuidor. ConIcci una cssoa anavcl c
culia quc cnrccndcu una rcforna raiica,
coniudo nunca cnircnosirou o fundo dc anor dc
16
quc cra oriadora. Adoiara-a dc ouvido c cla
conrccnsao dos livros quc lcra. Toda a sua
aiividadc cra or icniaiiva, un cdao dc cidadc
rojciado nos canos, c ainda cra cidadc, c
ncnIun novo faio, c nao odia insirar
cniusiasno. Sc Iouvcssc alguna coisa laicnic no
Ioncn, un icrrvcl gcnio indcnonsiravcl,
agiiando c cnlaraando sua aao, logo o
olscrvaranos. Nao lasia quc o iniclccio vcja os
nalcs c scu rcncdio. Nao icrcnos cisicncia
digna dcssc nonc, ncn nos idcniificarcnos con
o nosso ncio, cnquanio iivcrnos or csinulo o
cnsancnio c nao o csriio. Ainda nao
rcalizanos cssc idcal conlciancnic.
Esias sao as roricdadcs da vida c ouira
nanifcsiaao c o sinal do inccssanic crcscincnio.
Os Ioncns dcvcn scr inicligcnics c gravcs.
Dcvcn, ianlcn, fazcr-nos scniir quc dirigcn un
fuiuro fcliz, quc sc alrc sua frcnic c quc
dcrrana un cslcndor na Iora rcscnic. O Icroi
c nal conrccndido c nal inicrrciado; nao sc
dcvc dcicr, orianio, ara csclarcccr os
dcsaccrios dc qualqucr un. csia novancnic a
caninIo, ajuniando novas rcscrvas c Ionras ao
sc donnio c insirando novas rcivindicacs cn
vosso coraao quc vos arruinara sc dissiasics
vclIos cricnccs c nao naniivcsics vossas
rclacs con clc, auncniando a vossa riqucza. As
novas acs sao as unicas aologias c clicacs
das vclIas acs as quais os nolrcs odcn
17
ofcrcccr ou rccclcr. Sc vosso anigo vos
dcsagradar, nao vos dcvcis scniar ara ncdiiar
solrc o faio, ois clc ja crdcu a lcnlrana do
cisodio c dulicou suas foras ara vos scrvir c,
anics quc ossais crgucr-vos novancnic, vos
cncIcra dc lcnaos.
Nao scniinos razcr cn cnsar nuna
lcncvolcncia quc sc nca soncnic clo scu
ccrccio. O anor c incsgoiavcl c sc scu rcino
csiivcr ciinio, scus dcosiios vazios, ainda assin
cncoraja c cnriquccc c o Ioncn, ncsno
adornccido, arccc urificar o ar c sua casa ara
adornar a aisagcn c forialcccr as lcis. Scnrc
rcconIcccnos csia difcrcna. Idcniificanos os
lcncvolcnics or ncios ouiros quc nao cla
quaniia quc sulscrcvcn ara fins filaniroicos.
So os laios ncriios odcn scr cnuncrados.
Tcnci, quando vossos anigos vos disscrcn o quc
fizcsics lcn c narrarcn iudo; nas quando
crnancccrcn con olIarcs inccrios c inidos dc
rcsciio c ccrio dcsconicniancnio c silcnciarcn
or nuiios anos sua oiniao, odcis concar a
icr confiana. Os quc vivcn ara o fuiuro dcvcn
scnrc arcccr cgosias aos quc vivcn ara o
rcscnic. Porianio, foi divcriido quc o lon
Ficncr, quc cscrcvcu as ncnorias dc CociIc,
iivcssc fciio una lisia dc suas lilcralidadcs c
loas acs, cono ianias ccnicnas dc ialcrcs
dados a Siilling, a Hcgcl, a TiscIlcin, un lugar
lucraiivo arranjado ara o rofcssor Voss, un
18
osio junio ao Crao-Duquc ara Hcrdcr, una
cnsao ara Mcycr, dois rofcssorcs
rcconcndados ara univcrsidadcs csirangciras,
cic., cic. A nais conrida lisia dc csccificacs
dc lcncfcios arcccria cqucna. Un Ioncn c
una olrc criaiura sc for ncdido assin. Pois,
iodos csics, cn vcrdadc, sao ccccs. a rcgra c a
vida Iodicrna dc un lon Ioncn c fazcr o lcn.
A vcrdadcira caridadc dc CociIc dcvc scr infcrida
da clicaao quc dcu ao Dr. Eclcrnann, do
nodo cono iinIa gasio sua foriuna. Cada
rcdicado quc ossuo cusiou-nc una lolsa dc
ouro. Mcio nilIao do ncu rorio dinIciro, a
foriuna quc Icrdci, o ncu salario c a grandc
rcnda rovcnicnic das ninIas olras dc
cinqucnia anos foran gasios ara insiruir-nc
naquilo quc agora sci. Alcn disso, vi" cic.
Confcsso quc nao assa dc una ncsquinIa
alcsira roccdcr cnuncraao dc faccias dcsia
fora sinlcs c raida c csianos a iniar o
rclanago con carvao, nas ncsias noiics longas
c dc vilcgiaiura gosio dc consolar-nc assin. Nada
o sulsiiiuira. Una alavra aquccida do coraao
cnriquccc-nc. Fcndo-nc discriao. Cono c
gclido o ialcnio liicrario anic csic fogo da vida!
Esics sao os coniaios quc rcaninan ninIa alna
csada c lIc dao olIos ara cncirar a cscuridao
da naiurcza. Ondc nc julgava olrc, surrccndi-
nc nuiio rico. Da advcn una nova caliaao
iniclcciual ara scr novancnic rclicada or
19
alguna nova ciliao dc caraicr. EsiranIa
alicrnaao dc cocsao c rculsao! O caraicr
rcudia o iniclccio c o cciia, iodavia; c o caraicr
iransiia cn cnsancnio, c ullicado ncssa forna
c dcois cnvcrgonIa-sc dianic dc novas
nanifcsiacs dc dignidadc noral!
O caraicr c a naiurcza na sua nais alia
crcssao. inuiil iniia-lo ou conlaic-lo. un
ianio assvcl dc rcsisicncia c dc crsisicncia c
dc criaao dcssa fora quc frusirara ioda
cnulaao.
Esia olra-rina c nclIor ondc ncnIunas
ouiras naos iralalIaran, cccio as da naiurcza.
Cuidados icn sido ionados ara quc os
rcdcsiinados icnIan sido dados luz nas
sonlras, fora dos nil olIos dc Aicnas, quc
vigian c cclclran cada novo cnsancnio, cada
cnoao foric do gcnio cn fornaao. Duas
cssoas uliinancnic filIos nuiio jovcns do
Alissino Dcus dcran-nc cnsancIas ara
cnsar. Quando cu csquisci a origcn da sua
saniidadc c cncanios ara a inaginaao, arccia
quc cada una rcsondia. Dcvido ao ncu nao-
confornisno. Eu nunca cuidci das lcis do vosso
ovo, ou ao quc cIanan scu cvangclIo, c
ccononizci ncu icno. Fui conicnic con a
ninIa roria olrcza dc canoncs; da, cssa
cuforia. ninIa ocuaao nunca vos sugcrc isso;
csia iscnia disso." E a naiurcza nc rcvcla cn iais
20
cssoas quc, na Ancrica dcnocraiica, nunca sc
dcnocraiizara. Quao cnclausurada c
consiiiucionalncnic scqucsirada do ncrcado c do
cscandalo! Ainda csia nanIa dcsacIci algunas
florcs silvcsircs dcsics saiiros. Esscs iragos
frcscos das fonics do cnsancnio c do
scniincnio quc lcnos, cujas rinciras linIas da
rosa cscriia c dos vcrsos dc una naao, sao un
rcfugio ara a liicraiura nuna coca dc clcgancia
c dc criica. Quao caiivanic c a sua dcvoao aos
scus livros favoriios, scja squilo, Danic,
SIalcscarc, ou Scoii, cono quc scniindo quc
icn u'a anarra ncsscs livros. quc os iocar, ioca-
os; c csccialncnic a solidao dos criicos, os
Painos do cnsancnio, quc lIcs da naicria ara
cscrcvcr, ignorando quais scjan os olIos quc un
dia sc dciiarao solrc a agina. Podcrian clcs
coniinuar sonIando, quais anjos, c nao
dcscriarcn ara conaracs c ara scrcn
lisonjcados! Todavia, algunas crsonalidadcs nao
sc dcian csiragar clo louvor facil c quando a
vcia do cnsancnio sc rcciiia no fundo nao Ia
o crigo da vaidadc. Anigos solcncs os advcriirao
do crigo dc virarcn a calca con os ioqucs dc
ironlcias, o quc nao os incdc dc csloar un
sorriso dc arovaao. Fccordo-nc da indignaao
dc cloqucnic nciodisia a una lcvc rcrccnsao dc
un douior cn icologia. Mcu anigo, un
Ioncn ncn odc scr louvado, ncn insuliado."
Mas crdoai os consclIos; sao nuiio naiurais.
21
Lcnlro-nc dc quc o cnsancnio quc nc ocorrcu
quando alguns csirangciros ialcniosos c
csiriiuosos vicran Ancrica foi. Sois viinas
or icrdcs vindo aic aqui?", ou, anics quc cssc,
rcsondci-nc a csic. Sos utnuucs?".
Cono ja afirnci, a naiurcza nanicn csias
solcranias nas rorias naos c conquanio
incriincnics, os nossos scrncs c discilinas
dividcn algun quinIao dc crcdiio c cnsinan quc
as lcis noldan os cidadaos, caninIa
inalicravclncnic c corrigc, quanio odc, o crrado.
Ela nao faz caso dc cvangclIos c dc rofcias,
cono qucn icn nuiio nais quc fazcr c ncnIuna
solra dc icno ara crdcr con qualqucr coisa.
Ha una classc dc Ioncns, indivduos quc
surgcn dc longc cn longc, iao cnincnicncnic
doiados dc inirosccao c dc viriudcs quc sao
unanincncnic rccclidos cono divinos c quc
arcccn scr a olarizaao daqucla fora quc
csianos considcrando. Pcssoas divinas sao o
caraicr nascido, ou, ara usar una crcssao dc
Naolcao, sao a viioria organizada. Sao
usualncnic rccclidas dc na voniadc, orquc
dcsconIccidas c orquc ocn rcsisicncia ao
cagcro fciio cn iorno da crsonalidadc da uliina
cssoa divina. A naiurcza janais louva sua
criaao, ncn faz dois Ioncns iguais.
Quando vcnos un grandc Ioncn,
inaginanos una scnclIana con alguna
22
crsonalidadc Iisiorica c rofciizanos a
scqucncia do scu caraicr c do scu dcsiino,
dcduao quc ncccssariancnic falIara. Ningucn
janais rcsolvcra o rollcna dc scu caraicr, dc
acordo con os nossos rognosiicos, nas dc
acordo con a roria oricniaao, crsonalssina
c scn rcccdcnic. O caraicr asira largucza;
nao sc dcvc nisiurar con as cssoas, ncn scr
julgado or cisodios colIidos na vclocidadc da
vida quoiidiana ou cn oucas ocasics. Cono un
grandc cdifcio, ncccssiia dc crscciiva. Nao
odc fornar, c rovavclncnic nao forna, rclacs
raidancnic; c nao dcvcnos dcscjar clicacs
rcciiiadas, scja na ciica oular ou na nossa
roria, da sua aao.
Vcjo na csculiura a roria Iisioria. Nao
considcro Aolo c Jcova inossvcis cn carnc c
osso. Todos os coniornos quc o ariisia crciuou
na cdra clc os vira aninados c nclIorcs do quc
a coia quc roduziu. Tcnos visio nuiias
falsificacs nas ja nasccnos crcnics nos
grandcs Ioncns. Cono lanos con facilidadc nos
livros classicos, quando cran oucos os Ioncns,
as ncnorcs acs dos airiarcas. Eiginos quc
un Ioncn dcva scr iao grandc c colunar no
anorana gcral, ara quc ncrca scr ialIado,
quc clc rcuniu iodas as suas foras c ariiu ara
ial lugar. As ccnas nais fidcdignas sao as dc
Ioncns nolrcs, quc vcnccran ao cnirar c
convcnccran os scniidos, cono aconicccu ao
23
nagico oricnial, quc foi nandado ccrincniar os
ncriios dc Zaraiusira ou Zoroasiro. Quando o
salio Yunani cIcgou aos Dalcas, conian-nos os
Pcrsas, CusIias dcsignou un dia ara a
rcalizaao dc una grandc asscnllcia do ovo dc
iodo o as c nandou colocar una cadcira dc
ouro ara o salio Yunani. Eniao o idolairado dc
Yczdan, o rofcia Zaraiusira, arcscniou-sc no
ncio da asscnllcia. O salio Yunani, ao vcr
aquclc cIcfc, cclanou. Esic coro c csic andar
nao ncnicn c nada, cccio a vcrdadc, odc dclcs
cnanar." Plaiao afirnou quc cra inossvcl nao
acrcdiiar nos filIos dos dcuscs cnlora falcn
scn arguncnios rovavcis ou ncccssarios".
Scniir-nc-ia infclicssino sc nao udcssc dar
crcdiio s nclIorcs coisas da Iisioria. JoIn
DradsIaw", diz Milion, nais arccc un cnsul,
dc qucn o fasccs nao sc scarara con os anos.
Tanio assin quc, nao soncnic no irilunal, nas
or ioda a sua vida, o conicnlarcis cono quc
na sua nissao dc julgar rcis."
AcIo nais digna dc crcdiio, or scr infornaao
nais rcnoia, quc un Ioncn dcva conIcccr o
ccu", cono afirnan os cIincscs, do quc ianios
Ioncns dcvan conIcccr o nundo. O rncic
viriuoso cnfrcnia os dcuscs scn qualqucr
rcvcnao. Elc cscra ccnicnas dc gcracs clo
advcnio dc un salio c nao duvida. Aquclc quc
cnfrcnia os dcuscs, scn qualqucr rcvcnao,
conIccc o ccu; aquclc quc cscra ccnicnas dc
24
gcracs, scn duvidar, clo advcnio dc un salio,
conIccc os Ioncns. Eniao o rncic viriuoso
conovc c, duranic gcracs, govcrna o incrio."
Mas nao Ia nisicr rocurarnos ccnlos
rcnoios. olscrvador oliuso aquclc cuja
ccricncia nao lIc cnsinou a rcalidadc c a fora
da nagica, iao lcn cono a da qunica. O nais
frio uriiano nao odc sair scn cnconirar
influcncias inclicavcis. Un Ioncn crava-lIc os
olIos c os iunulos da ncnoria cnircgan os scus
norios; os scgrcdos quc o fazcn dcsgraado, qucr
guardando-os, qucr rcvclando-os, dcvcn scr
confcssados; ouiro olIar c clc nao odcra falar,
c os ossos do scu coro arcccrao crdcr a
cariilagcn; a cnirada dc un anigo roorciona-
lIc graa, audacia c cloqucncia; c Ia cssoas
clc nao odc dciar dc lcnlrar-sc quc dcran
una iransccndcnic cansao ao scu cnsancnio
c cnlalaran una nova vida cn scu ciio.
Quc sc iguala cn ccclcncia s crfciias
rclacs dc anizadc, quando lroian dc raiz iao
rofunda? A rcsosia suficicnic aos cciicos, quc
zonlan da fora c dos ornancnios do Ioncn,
csia na ossililidadc dc inicrcanlio jovial cnirc
as cssoas, quc cria a fc c os Ialiios dc iodos os
Ioncns razoavcis. Dcnirc as dadivas quc a vida
odc roorcionar, nada conIco iao agradavcl
cono una loa c rofunda conrccnsao, quc
odc sulsisiir ao calo dc nuiias irocas dc lons
25
ofcios, cnirc dois Ioncns viriuosos, cada qual
csiando ccrio dc si c ccrio do anigo. una
fclicidadc quc infcrioriza iodos os ouiros razcrcs
c dcsloca a oliica, o concrcio c as rcligics ara
lano sccundario, ois, quando os Ioncns sc
cnconirarcn, cono dcvcn, cada qual scndo un
lcnfciior, un indicador dc csirclas, adornado dc
cnsancnios, dc acs c dc rcalizacs, scria o
fcsiival da naiurcza roclanado or iodas as
coisas. Dc ial anizadc, o anor nos scos c o
rinciro snlolo, cono iodas as ouiras coisas
sao snlolos do anor. Aquclas rclacs dos
nclIorcs Ioncns quc, nouiros icnos,
considcravanos novclas da nocidadc, iornan-sc,
no dcscnvolvincnio do caraicr, o nais solido
cnircicnincnio.
Sc fossc ossvcl vivcr cn loas rclacs con os
Ioncns! Sc nos udcsscnos alsicr dc lIcs cdir
qualqucr coisa, dc lIcs cdir scu louvor, ou sua
ajuda, ou coniscraao, c nos conicniasscnos cn
olriga-los raiica da viriudc das lcis nais
aniigas! Nao odcranos iraiar con oucas
cssoas con una cssoa scgundo as
nornas da lci nao cscriia c fazcr una ccricncia
da sua cficacia? Nao odcranos roorcionar ao
nosso anigo o rcgalo da vcrdadc, do silcncio c da
iolcrancia? Ncccssiianos rocura-lo afoiiancnic?
Sc fornos afins, cnconirar-nos-cnos. Era una
iradiao no nundo aniigo quc ncnIuna
26
ncianorfosc odcria oculiar un dcus dc ouiro
dcus; c Ia un vcrso grcgo, assin.
Os dcuscs nao sc dcsconIcccn."
Os anigos ianlcn scgucn as lcis da
infalililidadc divina. graviian cnirc si c nao
odcn roccdcr dc ouiro nodo.
Quando un for olrigado ao ouiro fugir
Cada un clo ouiro nais arcciado scra."
Suas rclacs nao sao fciias, nas crniiidas.
Os dcuscs dcvcn scniar-sc scn scncscais cn
nosso Olino, quando udcrcn insialar-sc or
rioridadc divina. A socicdadc c csoliada sc
Iouvcr fadiga, sc scus ncnlros andan u'a nilIa
ara cnconirarcn-sc. E sc nao for socicdadc c
una sclva nia, ignolil c dcgradanic, cnlora
fornada do nclIor. Toda a grandcza dc cada un
c rciida c ioda a fraqucza c naniida cn dolorosa
aiividadc, cono sc os Oncos dcvcsscn
cnconirar-sc ara crnuiar caias dc rac.
A vida caninIa rcciiiadancnic. Pcrscguinos
alguns csqucnas fluiuanics ou sonos
crscguidos or algun ncdo ou auioridadc airas
dc nos. Mas, sc, dc rccnic, cnconiranos un
anigo, aranos; nosso calor c nossa rcssa
iornan-sc ridculos. Ora a ausa, ora o donnio
sao ncccssarios c ianlcn a fora ara cncIcr o
noncnio dos cfluvios do coraao. O noncnio c
iudo, cn iodas as rclacs nolrcs.
27
Una cssoa divina c a rofccia do csriio; un
anigo c a cscrana do coraao. Nossa vcniura
cscra cla concrciizaao dcsias duas cn una.
Os scculos csiao dilaiando cssa fora noral. Toda
fora c a sonlra ou o snlolo daqucla. A ocsia c
alcgrc c foric quando cirai ncssa fonic sua
insiraao. Os Ioncns so inscrcvcn scus noncs
no nundo quando csiao cIcios dcsic. A Iisioria
icn sido ignolil; nossas nacs icn sido a
gcnialIa; nunca vinos un Ioncn. cssa forna
divina quc ainda nao conIcccnos, nas acnas o
sonIo c a rofccia dc ial; nao conIcccnos os
nodos najcsiosos quc lIc sao cculiarcs c quc
acalnan c calian o olscrvador. Un dia
vcrcnos quc a cncrgia nais ariicular c a nais
ullica, quc a qualidadc afina con a quaniidadc
c a grandcza dc caraicr aiua na sonlra c socorrc
aos quc nunca a viran. O quc dc grandcza ja
aarcccu sao os rincios c csinulos ara quc
rossiganos ncssc scniido. A Iisioria daquclcs
dcuscs c sanios quc o nundo icn cscriio, c
dcois adorado, sao rovas dc caraicr. Ccracs
culiaran con a aiiiudc dc un jovcn quc nada
dcvia soric c quc foi cnforcado no TIuno do
scu as c quc, cla sinlcs qualidadc da sua
naiurcza, dcrranou un cslcndor cico cn iorno
da sua noric, quc iransfigurou iodas as
ariicularidadcs cn snlolos univcrsais aos
olIos da Iunanidadc. Esia grandc dcccao c,
aic Iojc, a nossa naior cula. Mas o csriio
28
cigc una viioria ara os scniidos, una fora do
caraicr quc convcricra os juizcs, os irilunais, os
soldados c os rcis; quc rcgcra as viriudcs aninais
c nincrais c confundira os cursos da
quinicsscncia, dos rios, dos vcnios, dos asiros c
dos agcnics norais.
Sc nao udcrnos aiingir os liniics dc
scnclIanics grandczas, rcndano-lIcs, clo
ncnos, Ioncnagcn. Na socicdadc, alias
vaniagcns sao confcridas aos scus ossuidorcs,
assin cono dcsvaniagcns. Fcqucrcn a naior
cauicla nas nossas rclacs ariicularcs. Nao
crdo aos ncus anigos o dcfciio dc nao
conIcccrcn un lclo caraicr c nao cnircic-lo con
una Iosiialidadc graciosa. Quando, or fin,
aquilo or quc scnrc susiranos nos c
conccdido c nos ciniila con o radianic cslcndor
da longnqua icrra cclcsiial, scr cniao grossciro,
scr cniao criico c iraiar scnclIanic visiianic con
o jargao c a dcsconfiana das ruas, dcnonsira
una vulgaridadc quc arccc fccIar as orias do
ccu. Tcnos a confusao c a vcrdadcira loucura
quando a alna sc dcsconIccc a si roria c
ignora a qucn sua fidclidadc c rcligiao sao
dcvidas. Havcra alguna rcligiao alcn dcsia, a
salcr quc cn alguna aric do vasio dcscrio da
cisicncia o scniincnio sanio quc acalcnianos
dcsalrocIou cn flor, quc viccja ara nin? Sc
ningucn o vc, cu o vcjo. Esiou ccrio, quc inoria
sc sozinIo, da grandcza do faio. Enquanio
29
florcsccr, guardarci as salaiinas ou dias sanios c
suscndcrci a ninIa nclancolia c ninIas
crvcrsidadcs c ncus graccjos. A naiurcza c
csquccida con a rcscna dcsic Ioscdc. Ha
nuiios olIos quc odcn dcscolrir c Ionrar as
rudcnics viriudcs doncsiicas; Ia nuiios quc
odcn disccrnir o gcnio na sua irilIa csiclar,
cnlora scja incaaz a lclc; nas quando cssc
anor quc c iodo sofrincnio, iodo alsicnao, iodo
asiraao, or voios quc fcz a si rorio, dc scr
un dcsgraado c ianlcn un idioia ncsic
nundo, anics dc oluir suas alvas naos con
qualqucr conlaccncia cnirar cn nossas ruas
c cn nossas casas soncnic os uros c os
asiranics odcn rcconIcccr sua fisiononia c o
unico cunrincnio quc odcn ofcrcccr-lIc c
rcconIccc-lo.
* * *
30


ialIcrcs" na fonic digiializada. Equvoco
cvidcnic dc iraduao ou inrcssao. Sulsiiiunos
or ialcrcs", lural dc ialcr" (do alcnao TIalcr},
aniiga nocda alcna.
31


Proilido iodo c qualqucr uso concrcial.
Sc vocc agou or cssc livro
VOCE FOI FOUDADO!
Vocc icn csic c nuiios ouiros iiulos CFTIS
dircio na fonic.
www.cloolslrasil.con
32


2003 FalI Waldo Encrson

Vcrsao ara cDool
cDoolsDrasil.con

__________________
JulIo 2003

You might also like