Scak ve Gne arpmalarnda Reanimasyon

Do. Dr. SEDEN KOCABA ETF Anesteziyoloji ve Reanimasyon AD

BURSA'DA 19 MAYIS KUTLAMALARINDA RENCLER SICAK ARPTI

Bursa'da, 30 Derece Scaklkta Yaplan 19 Mays Atatrk' Anma, Genlik ve Spor Bayram Kutlamalarnda renciler Scaktan Baygnlk Geirdi.

Hipertermi
Vcudun s dzenleme yeteneinin bozulduu ve santral snn homeostatik mekanizmalar tarafndan normalde srdrlen deeri at zaman meydana gelir.

Scak kramplar

Scak stresi/Scak bitkinlii

Scak arpmas

MOD
(Multi Organ Disfonksiyonu)

Scak Kramplar
Genellikle alt ekstremite veya karnda ya da her ikisinde ar scaktan tuz kayb ile grlen arlardr. Ar scakta kalan biri, yeterince su ise bile tuz kaybn yerine koyamayaca iin scak kramplarna maruz kalabilir. Belirtiler; karn ve bacaklarda ar, bulant tansiyon dmesi, hzl-dolgun nabz, nemli ve soluk deri Tedavi: -Hasta serin bir yere alnmal, sk giysileri gevetilmeli -Bulant yok ise 1-2 bardak tuz ieren sv verilmeli -Tolere edemiyorsa, damar yolu almal ve %0.9 NaCl veya Ringer Laktat verilmeli -Kramp girmi kasa kesinlikle masaj yaplmamal -Kii en az 12 saat aktivite yapmamal

Scak kramplar

Scak stresi/Scak bitkinlii

Scak arpmas

MOD
(Multi Organ Disfonksiyonu)

Scak Stresi ve Scak Bitkinlii

En sk rastlanan durum Ar SIVI ve TUZ KAYBI Periferik dolam yetersiz hele gelebilir (Hipovolemik ok)

Belirti ve Bulgular
- Ba dnmesi - Ba ars - Bulant - tahszlk - Halsizlik - Souk terleme - Deri beyaz ve nemli - Tansiyon debilir, nabz zayf ve sratlidir - Hasta genellikle bilinlidir

Tedavi

Tedavi
Hasta hemen sakin ve serin bir yere ayaklar ykseltilmi durumda yatrlmal
stndeki elbiseler gevetilmeli Bol TUZLU SU iirilmeli Olanak varsa V %0,9 NaCl solsyonu verilmeli

Vcut ss ykselmise vantilatr veya slak uygulama ile soutulmal

Yaam bulgular yakndan izlenmeli

Scak kramplar

Scak stresi/Scak bitkinlii

Scak arpmas

MOD
(Multi Organ Disfonksiyonu)

Scak arpmas
Santral snn 40.6 Cnin zerinde olduu sistemik inflamatuvar yant sendromu olup, mental durum deiiklikleri ve deiik derecelerde organ disfonksiyon bozukluklar elik eder.

Scak arpmasnda mortalite oran %10-50!

Scak arpmas
Eforsuz scak arpmas Eforlu scak arpmas Yksek evre ss ve Yksek evre ssna /veya ar fiziksel maruz kalma ile oluur egzersiz yaplmas Sklkla yallar etkiler sonucunda oluur.
Sklkla salkl gen erikinleri etkiler.

Scak arpmas
Aterosklerotik Hastalklar Diyabetes Mellitus Alkol Obezite Cilt hastalklar
(Psoriazis, ekzema, skleroderma, yank, kistik fibrozis)

Hipertiroidizm Feokromositoma la kullanm

(antikolinerjikler, diamorfin, kokain, amfetamin, fenotiazin, sempatomimetikler, kalsiyum kanal blokerleri, beta blokerler)

Predispozan Faktrler

Belirti ve Bulgular
- Vcut ss ok ykselir (41-430C) - Terleme olmad iin cilt ok kurudur, krmz renkli ve canl grnmdedir (SICAK,KIRMIZI ve KURU) - Erken semptomlar: ar yorgunluk, ba ars, baygnlk, yzde kzarma, kusma ve ishal - Aritmiler, hipotansiyon vb. kardiyovaskler disfonksiyon - ARDSyi ieren solunum disfonksiyonu

- Karacier ve bbrek yetmezlii

- Koaglopati - Rabdomiyoliz

Dnlmesi Gereken Dier Klinik Durumlar:

la toksisitesi la yoksunluu sendromu Nroleptik malign sendrom Sepsis Santral sinir sistemi enfeksiyonu Endokrin bozukluklar: Tiroid frtnas, Feokromositoma

Tedavi
Serin ortama yatrlmal, giysileri kartlmal Havayolu, solunum, dolam kontrol edilmeli Solunum yolunun akl ve devamll salanmal Yz maskesi ile yksek younlukta oksijen verilmeli Hzl bir ekilde soutulmal: 39C olana dek vantilatr + souk slak uygulama; 39Cye dnce sadece vantilatr veya souk slak uygulama yaplmal Damar yolu almal, %0.9 NaCl veya RL verilmeli Konvlziyon varsa kontrol edilmeli Hastaneye nakli salanmal

Hipotermi ve Donmada Reanimasyon

Hipotermi
Vcut ss < 35C olmasdr Hafif: 32-35 C Orta: 30-32 C Ciddi: < 30 C

Hipotermi
mmersiyon Yal ok gen Yaralanma/hastalk lalar/alkol

Hipotermi
Tek bana souk, olduka kk volml dzensiz nabza ve llemeyen tansiyona neden olabilir Hipotermi beyin ve vital organlar korur. 18 Cde beyin 37 Cde dayanabildiinin 10 kat kadar dolam yetmezliine dayanabilir Dilate pupiller lmn gstergesi deildir

Hipotermi
Hipotermik kardiak arrestli olguda hipoterminin primer mi sekonder mi olduunu belirlemek zordur Kiiyi normal vcut ssna stncaya kadar ya da stma stratejileri yetersiz kalncaya dek lm karar verilmemelidir

Uzun sre ressitasyon gereklidir

Hipotermi
Souun genel etkileri
Vazokonstriksiyon, doku perfzyonunda bozulma, metabolik asidoz

Permeabilite art, Hipovolemi

Hipotermi
Soluk souk cilt

Vcut Iss < 35C )

Titreme, taikardi, hipertansiyon, taipne Titreme , bradikardi, hipotansiyon, bradipne, Konfzyon

Titreme , bradikardi, hipotansiyon, hipoventilasyon Stupor/koma, arefleksi, oligri, aritmi

Kardiyak arest

< 30 C

Hipotermiye Elik Eden Aritmiler

Sins bradikardisi Atriyal fibrilasyon Ventrikler fibrilasyon Asistol
Vcut ss

Hipotermi (Vcut ss < 35C )

Oksijen tketiminde azalma

Vcut ss her 1oC azaldnda O2 tketimi % 7 azalr

Hipotermik Hastada lkyardm

Islak elbiseleri kar Is kayb ve rzgara kar koru Horizontal pozisyon sala Ar aktivite ve kaba hareketlerden kan Vcut ss monitorizasyonu EKG monitorizasyonu Sv ressitasyonu Metabolik asidoz tedavisi

Bilin durumu, solunum ve nabz deerlendir

Yeniden Istma
Pasif stma
Hafif hipotermik, bilinci ak olanlarda uygundur Ilk bir odada battaniye ile

Yeniden Istma
Aktif stma
Ar hipotermi veya kardiyak arrest durumunda Aktif d stma Istma cihazlar(Radyan stc, scak hava, lk su banyosu) veya stlm aletlerle (lk paketler) ile yaplr (Yaklak 1C /saat) Aktif i stma

Nabz ve Solunum Varsa

Vcut ss nedir ?
34-36C (hafif) Pasif stma

Aktif i stma
Ilk iv svlar (43C) Ilk, nemlendirilmi O2 (42-46C) Periton lavaj (potasyumsuz sv) zefageal stma tpleri Ekstrakorporeal stma

30-34C (orta) Pasif stma Yalnzca gvdeye aktif d stma

< 30C (ciddi) Aktif i stma

stmaya Vcut ss >35 C Spontan dolam geri dnnceye Resusitasyon sonlandrlncaya kadar devam edilir

Nabz ve Solunum Yoksa

CPR uygulanmas VF/ nabzsz VTde defibrilasyon (maks. 3 ok) Havayolu gvenliinin salanmas Ilk nemli O2 ile solutma V yolun salanmas Ilk %0.9 NaCl (SF) infzyonu

Vcut ss nedir ?

Vcut ss nedir ?
< 30C
CPR srdr V ilalar kstla VF/VT iin maks. 3 ok Hastaneye transfer

> 30C

CPR srdr
Endike ise V ilalar

(min. doz, uzun aralklarla)

VF/VT iin defibrilasyonu tekrarla

Hastaneye transfer

Aktif i stma

stmaya s >35 C Spontan dolam geri dnnceye Resusitasyon sonlandrlncaya kadar devam edilir

CPR srasnda
Nabz ve dolam belirtilerini 1 dk. da deerlendir Kazazede stlmadan CPR sonlandrlmamal Istma ilemi transferi geciktirmemeli

Vcut ss < 30C

- Sinus

ritmine dn salanamaz

-Kalp kardiyoaktif ilalar, pacemaker uyars ve defibrilasyona yantsz olabilir - la metabolizmas yavalar

Hipotermide Dikkat!
Hipoterminin klinik bulgular lm taklit eder Beyni koruyucu etki gsterir Aadaki durumlar dnda; Istlncaya ve lm kesinleinceye dek, l deil; Bariz lmcl yaralanmalar Donmu vcut - ressitasyon olanaksz Hastanede klinik deerlendirme sonucunda lmn teyidi

Suda Boulmalarda Reanimasyon

Suda boulma: Suya battktan sonra nefessiz kalma sonucu gelien lm

Yar boulma (hemen hemen boulma): Suda kaldktan sonra hayatta kalma veya en azndan bir sre hayatta kalma

Sudan karld an nabz yok Boulma

Sudan karld an nabz var Yar boulma

En sklkla: ocuklarda (<5 ya) Gen yetikinlerde (15-29 ya)

Erkeklerde (tm gruplarda) daha sk

SUDA BOULMA KAZALARININ NEDENLER

Yzme bilmeyenlerin suya girmesi veya dmesi

Su sporlar srasnda oluan kazalar

Su sporlar srasnda yaanan Strok Konvlziyonlar Myokard infarkts Hipoglisemik ok Suisid giriimi Suda yzen aralardan dmeler Kara ve hava tatlarnn suya dmesi

Risk Faktr Oluturan Etmenler

- Epileptik nbetler - Tekne kazalar - Su sporlar - Erikin denetiminin yokluu - lalar (santral etkili ilalar) - Alkol

SUDA BOULMADA OLAYLARIN GELMES

1) Soluk Tutma Hipoksi ve Hiperkapni olumaya balar

2) Savama (Mcadele ve abalama) -Oksijen tketimi artar Hipoksi artar -CO2 birikimi artar Hiperkapni -Asfiksi -Suyun farinkse kamas Laringospazm -Su yutma Kusma Laringospazm Akcierlere aspirasyon -Laringospazm sonucu LM (%10-15) (KURU BOULMA)

SUDA BOULMADA OLAYLARIN GELMES 3) Bilin Kayb ve Suyun Akcierlere Aspire Edilmesi -Hipoksi Anoksi Bilin kayb -Hiperkapni Bulbusta kemoreseptrlerin uyarlmas derin soluk alma (Hiperkapnik drt) -Larinks spazmnn zlmesi, akcierlere su dolmas -stem d hareketler 4) Solunum ve Dolam Fonksiyonlarnn Durmas

TATLI SUDA BOULMADA FZYOPATOLOJ

-Tatl suyun dn dolamna gemesi

- Hipervolemi: - SVB artar - Kalbin yklenmesi ve yetmezlik - Akcier demi - Hemodilsyon: K d elektrolitlerde rlatif azalma
- Hemoliz: -Anemi Hipoksinin derinlemesi -Hiperpotasemi -Oligri - Srfaktan tahribi, ntrapulmoner antlama - Hipoksinin daha da derinlemesi - Dolamn durmas

TUZLU SUDA BOULMADA FZYOPATOLOJ -Plazmann kandan alveollere geii -Alveollerden elektrolitlerin kana geii -Primer Akcier demi -Plazma elektrolitlerinde artma -Hemokonsantrasyon -Hipovolemi -Hipotansiyon, Kardiyovaskler kollaps

PULMONER ETKLER
Suda boulmalarda en nemli etkiler solunum sistemi zerinedir

Tatl su aspirasyonu (Hipotonik) Atelektazi Bronkokonstriksiyon Non-kardiyojenik pulmoner dem Srfaktan aktivitesinde ve yapmnda azalma ARDS (Akut solunumsal distres sendromu)
Tuzlu su aspirasyonu (Hipertonik) Pulmoner dem (sv dolu alveol) ventilasyon/ perfzyon uygunsuzluu HPOKSEM Srfaktan yapmnda azalma (Hipoksik ve osmotik etkiler ile) Kusma ve aspirasyon ARDS

NROLOJK ETKLER Hipoksik ansefalopati (beyin demi) Nrolojik sekeller RENAL ETKLER Patolojik deiiklikler anoksi ve hipotermiye sekonderdir Akut tubler nekroz, hemoglobinri, albuminri Geici direzis (hipotermiye bal) Metabolik asidoz (laktat birikimine bal) KARDYAK ETKLER Kalp hz ve kan basnc nce , sonra Gelien deiiklikler hipoksi ve hipotermiye sekonderdir Atriyal fibrilasyon, sins disritmileri Ciddi vakalarda ventrikler fibrilasyon veya asistol

HPOTERM
Uzun sreli su altnda kalma olaylarnda yaamda kalma ancak buzlu su altnda kalnrsa mmkndr. Vcut ss normale getirilinceye kadar CPR nlemleri srdrlr (ocuklarda 66 dklk vaka bildirileri var).

ok souk suya batmada akut lm nedenleri: 1) Vagal yolla asistolik kardiyak arrest (DALMA SENDROMU) 2) Malign aritmiler: ventrikler fibrilasyon 25C (sant. temp.) asistol 18 C (sant. temp) Vcut ss ykseltilinceye kadar ressitasyon abalarna direnlidir 3) Bilin kayb ve aspirasyon

SUDA BOULMALARDA REANMASYON

A. Olay yerinde reanimasyon
B. Hastaneye transport srasnda reanimasyon

C. Hastanede reanimasyon

OLAY YERNDE REANMASYON

Kurtarma
Vertebral yaralanmaya dikkat Temel Yaam Destei Solunum yolunun almas *(su iinde uygulanr) Az-aza suni solunum *(su iinde balatlmal) Dtan kalp masaj leri Yaam Destei %100 O2 ile pozitif basnl solunum (Balon -valv-maske) Adrenalin Na HCO3 Recovery pozisyonu Spontan solunum ve dolam baladktan sonra uygulanr. Amac: yutulan sularn drenajn salamak; kusma ve aspirasyonu nlemek, solunum sahasnn kstlanmasn nlemek.

HASTANEYE TRANSPORT SIRASINDA REANMASYON Balatlan TYD + YD nlemleri ara verilmeden srdrlr

HASTANEDE REANMASYON *Genel reanimasyon nlemlerine devam *Hipotermik olgular stlmal *PaO2 monitorizasyonu ve uygun oksijen destei, gerekirse mekanik ventilasyon *Diretikler (hastann volm durumuna gre) *Bbrek yetmezliinin tedavisi Ciddi vakalarda geici diyaliz *Laktik asidozun dzeltilmesi Solunum ve dolamn yeterli hale getirilmesi ile salanr

HASTANEDE REANMASYON * Kardiyak disritmiler tekrar stma ile sklkla dzelir * Hipoglisemi ve ciddi elektrolit bozukluklar dzeltilmeli * Profilaktik antibiyotik (infeksiyon riski yksek hastalarda) * Nrolojik tedavi ntrakraniyal basn Serebral metabolizma Yeterli oksijenasyonun salanmas Serebral kan akmnn devam ettirilmesi (Mekanik ventilasyon, vazopressrler, sv dengesi, stma, konvlziyonlarn tedavisi)