MIKROORGANIZMI U PRIRODNIM SREDINAMA

MIKROORGANIZMI U PRIRODI
najstariji predstavnici ivog svijeta u prirodi karakteristike mikroorganizama: - adaptacija na raznovrsne uvjete u prirodi - stvaranje odgovarajuih uvjeta za opstanak Heterogena priroda fiziolokog karaktera - naseljavaju svaki kutak nae planete rezultira stvaranjem razliitih fiziolokih osobina - kosmopoliti (ili ak ubikvisti) ne znai da se svi m.o. mogu nalaziti na svakom mjestu planete - mikroorganizmi aktivni preobrazitelji prirodnih stanita

Osnovna uloga mikroorganizama u prirodi: MINERALIZACIJA ORGANSKE TVARI

omoguuje odravanje ivoga svijeta u prirodi

KRUENJE TVARI I ENERGIJE U PRIRODI

povezivanje geolokih sfera u kojima se nalazi ivi svijet u prirodi

MIKROORGANIZMI U BIOSFERI (BIOGEOSFERI)

Biosfera (u irem smislu) biogeosfera Sva podruja na Zemlji u kojima postoje razliiti oblici ivota PEDOSFERA BIOSFERA (u uem smislu) HIDROSFERA ATMOSFERA

Uloga mikroorganizama - povezivanje, stvaranje i odravanje razliitih prirodnih sredina

MIKROORGANIZMI U PEDOSFERI

Sadanja pedosfera najpovoljniji uvjeti za rast i razvoj mikroorganizama u biogeosferi

Mikroorganizmi u najveoj koncentraciji sastavni dio pedosfere Struktura i plodnost tla aktivnost mikroorganizama tla Tlo rezervoar mikroorganizama za ostale prirodne sredine u biogeosferi

Heterotrofni mikroorganizmi tla:

Prerauju organske ostatke tla u posebne humusne tvari, - dolazi do stvaranja koloidnih tvari sloenog karaktera - struktura tla, rezervoar hranjivih tvari za biljke

Mineralizacija humusnih tvari u mineralne biljne asimilative Ovi procesi doprinose odravanju plodnosti tla kao nove kvalitativne karakteristike tla.

 mikroorganizmi plodnost tla BIOGENOST TLA najgue naseljeno podruje

bakterije, aktinomicete, gljive, alge, protozoa

najvea uloga bakterije i gljive heterotrofi

MIKROBIOCENOZE posebne grupacije ovisno o ekolokim uvjetima

Raspored mikroorganizama u tlu: 1.

HORIZONTALNI
odraava ekoloke uvjete u raznim podrujima -od polova prema ekvatoru utjecaj: klimatski faktori: temperatura, vlaga; org. tvar zonalnost u horizontalnom rasporedu mo. tla - pokazuje odreene tendencije u rasprostranjenosti odreenih grupa mo. u njihovim mikrobnim asocijacijama

Velike razlike u rasporedu mo.

2.
VERTIKALNI
MIKROBIOLOKI PROFILI:

posebni raspored mo. u samom tlu

tip tla fizikalne i kemijske karakteristike

utjecaj rizosfere broj mikroorganizama smanjuje se s dubinom

 MIKROBIOLOGIJA PEDOSFERE
Razvijeno podruje mikrobiologije Mikrobiologija tla Veliki znaaj za poljoprivredu

MIKROORGANIZMI U BIOSFERI
biosfera - u uem smislu - podrazumijeva cjelokupni ivi svijet na naoj planeti - bez obzira u kojoj se geosferi njegov ivot najvie odvija - biljni, ivotinjski svijet i svijet mo. uloga mo.: neobino velika u odravanju i razvitku pojedinih organizama u prirodi, pa i u odravanju samih mikroorganizama uzajamno

I. MIKROORGANIZMI I BILJKE (FITOSFERA)

ivot biljnog svijeta- pod neposrednim utjecajem mo- bez obzira gdje se biljke razvijale (pedosfera, hidrosfera)
osnovna uloga mo: mineralizacija organskih tvari i stvaranje mineralnih biljnih asimilativa -kojima se jedino biljke i koriste u svom ivotu

osim osnovne uloge- postoje neke mikrobiol. grupacijeimaju posebnu i neposredniju ulogu u ivotu viih biljakasaprofitna i parazitna mikroflora

1. SAPROFITNA MIKROFLORA:
naseljava odreene dijelove biljaka na kojima ne izaziva nikakve poremeaje
mnogi korisni mo. - povoljno utjeu na same biljke prema mjestima koje naseljavaju - dijele se na: A) RIZOSFERNU B) FILOSFERNU (EPIFITNU) C) SPERMATOSFERNU MIKROFLORU

A) RIZOSFERNA MIKROFLORA:
okolina biljnog korijena (rizosfera)- predstavlja izuzetno povoljnu sredinu za razvoj mo. - mnoge org. tvari-lue same biljke - najvea koliina mineralnih biljnih asimilativa za vie biljke podruje- razmjene tvari i energije - izmeu biljnog korijena i okolne sredine posebni mo.- uloga: - razgradnja razl. korjenovih izluevina - priprema biljnih asimilativa podjela rizosfere: rizoplan- sama povrina korjena rizosfera (u uem smislu)- zona tla oko samog korijena edafosfera- okolno tlo

sastav rizosferne mikroflore: najvie- predstavnici bakterija i gljiva

NEPOSREDNO VEZANI ZA TKIVO KORIJENA

-(histosfera): mo. u samo korj. tkivo

kvrine bakterije (kod leguminoza ili neleguminoza- joha); mikorizna gljive uloga: aktivno vezanje N2 - kojim se koriste same biljke (fix. N) stimulativni utjecaj raznih biotinih tvari (fitohormoni) aktivno sudjeluju u mineralizaciji org. ostataka i snabdjevanju biljaka mineralnim asimilativima (mikoriza)

POVRINA SAMOG KORIJENA (RIZOPLAN) I OKOLNO TLO (RIZOSFERA):

asporogene bakterije (Pseudomonas, Bacterium, Corynebacterium)- fiksatori N, nitrifikatori, sulfofikatori aktinomicete, gljive, sporogene bakterije

odnos se mijenja sa porastom biljaka- najvie u vrijeme cvatnje -dio pojedinih vrsti i grupa mo.- donekle spec. za pojedine biljne vrste (sorte)- vezano uz odreene tipove tla rizosferna mikroflora- najvie koncentrirana oko najaktivnijih dijelova korjena- korjenovih dlaica- ogromna povrina biljnog korjena

 znaaj rizosfernih mikroorganizama: -aktivni pridonose dobavljanju i pripremanju mineralnih sastojaka biljne hrane -stvaranje dopunske organske hrane - tipa fitohormona -odstranjuju izluene biljne otpatke-

B) FILOSFERNA (EPIFITNA) MIKROFLORA

- i biljke- prirodna sredina za aktivni ivot mo.- nalaze svoje stanite u prirodi
- odavno se zna da se na biljkama nalaze i mo. - drugaija mikroflora od one u zraku - mikroflora koja se redovito nalazi naroito na zelenim dijelovima biljaka osnovna karakteristika filosferne mikroflore: - nalazi se redovito na zdravim i zelenim biljnim dijelovima - svojim prisustvom ne izaziva nikakve poremeaje na samim biljkama moe biti dvojakog karaktera: sluajna i stalna

1.

SLUAJNA FILOSFERNA (EPIFITNA )MIKROFLORA

sastoji se od spora mo. tla- padaju na zelene biljne dijelove iz atmosfere

a) na ivim i zdravim biljkama: - uope se ne razmnoava - ne ivi na njima aktivnim ivotom - nije tako brojno zastupljena - odgovara mo. iz zraka zelene biljke- supstrat za njihovo pasivno odravanje u prirodi - ne nalaze na biljkama potrebne uvjete za svoj normalni razvoj

b) ako oboli neki dio biljke, ili se posijee i pokosi

biljkamo. dolaze u dodir sa izumrlim biljnim dijelovima i tkivimanalazi podesne hranjive tvari-- isklija iz spora- pone se normalno razvijati razvijanje i umnaanje mo. - dovodi do razaranja biljnog tkiva- potpadaju trulenju i raspadanju ova grupa- truleni mo.- sporogene bakterije i gljive mo.- provode pritajeni (latentni) ivot na zelenim zdravim biljkama dok se aktivno razmnoavaju i izazivaju raspadanje biljnog tkiva tek po njihovom izumiranju

SLUAJNA FILOSFERNA (EPIFITNA )MIKROFLORA nemaju znaajniju ulogu u ivotu samog bilja nije specifina filosferna mikroflora- nego samo predstavnici sporogenih mo. iz tla

2. STALNA ILI PRAVA FILOSFERNA MIKROFLORA

predstavnik specijalizirane i prave filosferne mikroflore sastav specifian za prirodnu sredinu- kakva je povrina zdravih zelenih biljaka- ne nalazi se u ovakvoj grupaciji u ostalim prirodnim sredinama prirodna specifina mikroflora - redovito i normalno se razvija na zdravim zelenim biljnim dijelovima - ne izaziva nikakve poremeaje na svojim domainima

 preteno- asporogeni mo. hrane se minimalnim koliinama tvari- to ih zdrava tkiva izbacuju difuzijom na svoju povrinu -neobino skromnih zahtjeva u pogledu hranjivih tvarineznatne koliine org. tvari to ih dobivaju od biljakapogotovo u mlaem uzrastu
- stvaraju sluzave tvari- kojima se privruju za biljna tkivaaktivno se razmnaaju u toku biljnog razvia prenose se iz godine u godinu- sjemenjem biljaka i to njihovom povrinom- pa se ubrzo razmnoavaju po klijanju samog sjemena i prelaze na zelene biljne dijelove

 specijalizirani predstavnici za pojedine biljne vrste- razlikuju se od predstavnika iz tla ili atmosfere- ivotom na biljkama stekli osobine koje se ne nalaze u drugim prirodnim sredinama zadovoljavaju se hranjivim tvarima to ih biljka izluuje gutacijom na zelenim dijelovima- mineralne ili org. tvari- neophodne za razvoj ovih mo.

ULOGA EPIFITNIH MO. KOD BILJAKA I POLJ. PROIZVODA: a) moe povoljno utjecati na ivot samih biljka - stvaranjem biotikih tvari (auksini, vitamini i sl.) - stvaranjem antibiotikih tvari- zatiuju biljna tkiva od napada fitopatogenih mo. b) obavljaju korisne biokemijske procese: - u konzerviranju i kod silae- spontane mlijene bakterije - u dobivanju vina i ostalih alkoholnih proizvoda iz voa i groa- spontanim vrenjem c) neki predstavnici- nanose tetu kod dobivanja raznih mlijenih proizvoda ili izazivaju razne mane u samom mlijeku (Pseudomonas fluorescens i P.pyocyanea)

C) SPERMATOSFERNA MIKROFLORA
naseljava sjeme biljkai u normalnim uvjetima ne izaziva nikakve poremeaje
podjela: sluajna- u obliku spora bilo gljiva ili bakterija i ne razvija se na sjemenu prava- redovito se razvija na sjemenu dobrim dijelom potjee od epifitne mikroflore i najaktivnija u fazi klijanja sjemena

2. PARAZITNA ILI FITOPATOGENA MIKROFLORA

naseljavaju biljke kao svoje prirodne sredinerazvijaju se na biljnim ivim dijelovima - izazivaju poremeaje fiziolokog karaktera- biljne bolesti
predstavnici: gljiva, bakterija, virusa (viroze, bakterioze, mikoze)

mogu napasti sve dijelove biljaka

podruje fitopatologije

III. MIKROORGANIZMI I MIKROORGANIZMI (MIKROBIOSFERA)

Drugi mikroorganizmi - prirodne sredina za mo. Aktivno sudjeluju u njihovom ivotu 1. SAPROFITNI MIKROORGANIZMI naseljavaju druge mo. - stvaraju posebne zajednicenajee od obostrane koristi liajevi- heterotrofne gljive i autotrofne alge 2. PARAZITNI MIKROORGANIZMI

naseljavaju se u drugim mo. i izazivaju njihovo propadanje

bakteriofagi- virusi bakterija