Persoalan Yang Perlu Direnung

1. Kenapa perlu bermuamalat secara Islam? 2. Adakah terdapatnya pilihan lain selain daripada bermuamalat dengan bank Islam? 3. Kenapa masih ramai orang Islam menggunakan bank konvensional?

Persepsi Negetif Terhadap Bank Islam

1. Bank Islam adalah SAMA seperti bank konvensional yang lain. 2. Bank Islam adalah lebih MAHAL daripada bank konvensional. 3. Bank Islam lebih menumpukan keuntungan daripada objektif lain. 4. Bank Islam lebih ZALIM daripada bank konvensional. 5. Perkhidmatan bank Islam sangat lemah.

Fiqh in Islam
Aqidah (faith & belief)

ISLAM

Syariah (practice & activities

Akhlaq (moralities & ethics)

Ibadat (man n god,man, everythings)

Muamalat (activities)

Ibadat (man n god,man, everythings)

Munakahat (married n family)

Muamalat (transaction)

Jinayat (crime)

Economic

Social

Political

Definisi

Suatu sistem perbankan yang prinsip perjalanan dan amalannya berlandaskan hukum Islam ataupun syariah (penyimpanan wang dan urusan pembiayaan).

Menurut IAIB iaitu International Association of Islamic Banks perbankan Islam ialah perbankan yang ditubuhkan untuk mengerakkan dana-dana dan menggunakannya selaras dengan syariah Islam bagi tujuan mengembangkan ikatan kesatuan Islam dan mempastikan keadilan pengagihan di samping menggunakan dana-dana tersebut selaras dengan prinsip-prinsip Islam.

Sejarah Perbankan Islam

Perkongsian perniagaan antara Rasulullah dengan Saidatina Khadijah serta kisah Az-Zubair bin al-awwam yang tidak mahu menerima wang daripada orang ramai dalam bentuk simpanan sebaliknya gemar dalam bentuk pinjaman. Melalui pinjaman beliau mempunyai hak untuk menggunakannya dan bertanggungjawab memulangkanya kepada pemilik asal.

Penubuhan Mit Ghamr Local Savings Bank di kawasan pedalam Mesir pada tahun 1963 menjadi perintis kepada penubuhan bankbank Islam lain. Almarhum Raja Faisal bin Abd Aziz Al-Saud dari Saudi Arabia dianggap orang yang memainkan peranan penting ke arah perkembangan Sistem perbankan Islam dengan wujudnya Organization of Islamic Conferences. Penubuhan Islamic Development Bank pada tahun 1975 dianggap pendorong kepada penubuhan bank Islam di negara-negara lain.

Bank yang ditubuhkan pada tahun 1977:

Faisal Islamic Bank of Egypt. Faisal Islamic Bank of Sudan. Kuwait Finance House.

Tahun 1962 Perbadanan Wang Simpanan bakal-bakal haji ditubuhkan. Tahun 1969 ia digabungkan dengan Pejabat Urusan Haji (1951) di Pulau Pinang dan membentuk LUTH dibawah akta 8, LUTH tahun 1969. Tahun 1995 LUTH mempunyai 2.7 orang pencarum dan sumber kewangan telah meningkat kepada RM3.4 billion. Tahun 1990 LUTH telah melabur dalam bon Islam BBA dan Musyarakah dan LUTH menjadi contoh kepada institusi Islam di negara lain.

Bank Islam pertama ditubuhkan iaitu BIMB dan tertakluk kepada Akta Syarikat 1965 serta memulakan operasi pada 1 Julai 1983. Menawarkan perkhidmatan yang sama dengan konvensional cuma berasaskan syariah dan menubuhkan anak syarikat iaitu Al-ijarah Sdn Bhd, Syarikat al-Wakalah Nominees Sdn Bhd dan Syarikat Takaful Malaysia Sdn Bhd. Di senaraikan di Bursa Saham Kuala Lumpur di Papan Utama pada 17 Januari 1992.

Pada tahun 2001 sistem insurans Islam diperkenalkan iaitu Mayban Takaful Berhad untuk menarik lebih ramai pencarum Islam mencarum di Maybank. Pada tahun 2003 satu lagi takaful Islam ditubuhkan iaitu Takaful Ihklas Sdn Bhd untuk merancakkan lagi sistem insurans Islam dalam perbankan Islam di Malaysia.

Sistem perbankan Islam di Malaysia telah menjadi model kepada negara Islam lain contohnya BIMB menjadi contoh kepada Bank Muamalat Indonesia tahun 1992. Pengalaman dan kejayaan Malaysia dalam perbankan Islam telah memberi kesan besar kepada negara-negara jiran untuk turut sama menawarkan perkhidmatan perbankan Islam. Banyak faktor yang meletakkan Malaysia dalam kedudukan tersebut iaitu:

Galakkan dan sokongan penuh daripada pemerintah terutamanya pihak berkuasa kewangan kerajaan. Kepelbagaian instrumen dan produk kewangan Islam serta mempunyai jumlah institusi yang mengcukupi. Persaingan yang sengit untuk mendapatkan modal asing bagi membiayai keperluan pelaburan. Persekitaran ekonomi yang baik dan kestabilan politik.

Teras-Teras Falsafah Perniagaan Perbankan Islam

Perniagaan yang dilakukan secara jujur dan amanah akan mendapat keuntungan dunia dan akhirat. Bukti:
Rasulullah bersabda; Peniaga yang jujur dan berkata benar akan dibangkitkan bersama-sama dengan nabi dan syuhadah.

Membuat pertimbangan yang teliti terhadap sumber dan cara ia memperolehinya. Bukti: Hai orang-orang beriman, janganlah kamu saling memakan harta sesamamu dengan jalan yang sia-sia, kecuali dengan perniagaan yang berlaku dengan suka sama suka di antara kamu. Dan janganlah kamu membunuh dirimu, sesungguhnya Allah Maha Penyayang kepadamu. Dan barangsiapa berbuat demikian dengan melanggar hak dan aniaya, maka kami kelak akan memasukkannya ke dalam neraka. Yang demikian itu adalah mudah bagi Allah. Surah an-Nisaa ayat 2930

Mengawal perbelanjaan di samping mengelak pembaziran. Bukti: Mereka bertanya kepadamu tentang arak dan judi. Katakanlah:pada keduanya terdapat dosa besar dan beberapa manafaat bagi manusia, tetapi dosanya keduanya lebih besar dari manfaatnya. Dan mereka bertanya kepadamu berapa banyak yang mereka perlu belanjakan. Katakanlah :yang lebih dari keperluan. Demikianlah Allah menerangkan ayat-ayatNya kepadamu supaya kamu berfikir. Surah Al-Baqarah ayat 219

Peka kepada keperluan masyarakat. Bukti: Mereka bertanya kepadamu apa yang patut mereka belanjakan (utk kebajikan). Jawablah: apa sahaja harta yang kamu belanjakan hendaklah diberikan kepada ibubapa, kaum kerabat, anak-anak yatim, orang-orang yang memerlukan dan orangorang yang sedang dalam perjalanan. Dan apa sahaja kebajikan yang kamu buat, maka sesungguhnya Allah Maha Mengetahui. Surah al-Baqarah ayat 215

 Mengutamakan

keadilan.

Bukti:

Hai orang-orang yang beriman, janganlah kamu haramkan apa-apa yang baik yang telah Allah halalkan bagi kamu, dan janganlah kamu melampau batas. Sesungguhnya Allah tidak menyukai orang yang melampaui batas. Surah al-Maidah ayat 87

Konsep dan Teori Perbankan Islam

Fungsi asas penubuhan sesebuah bank ialah untuk memudahkan orang ramai menyimpan wang dan sebagai tempat bagi mereka mendapatkan kemudahan bantuan pembiayaan kewangan. Sekalipun wujud persamaan dari aspek fungsi dan aktiviti, namun konsep dan teorinya tidak sama kerana perbezaan landasan di sebalik penubuhan keduaduanya.

Objektif penubuhan perbankan Islam ialah berasaskan faktor agama dan keuntungan. Kebanyakan pengkaji mengenai perbankan Islam bersetuju bahawa perbankan Islam mestilah memenuhi kriteria perlaksanaan tanpa melanggar mana-mana hukum syariah dan ia hendahlah membantu ke arah pencapaian objektif sosio-ekonomi masyarakat Islam.

Sesetengah ahli ekonomi Islam berpendapat bahawa prinsip yang diamalkan oleh perbankan Islam itu Strongly Islamic dan Weakly Islamic (diukur melalui pencapaian objektif ekonomi Islam). Strongly Islamic ialah Mudharabah dan Musyarakah.

Prinsip-prinsip lain hanya dicadangkan apabila kedua prinsip tadi tidak dapat dilaksanakan. Dapat dibahagikan kepada tujuh iaitu;

Kontrak-kontrak memberi hakmilik (uqud al-Tamlikat) dimana kontrak ini adalah berhubung dengan pemberian hakmilik sesuatu harta Terbahagi kepada dua iaitu uqud al-Muawadat (pertukaran antara dua pihak dalam memberikan hakmilik seperti kontrak jual beli, sewaan, pertukaran wang, tempahan, jual dengan perintah) dan uqudal-Tabarruat (memberikan hak milik tanpa melibatkan pertukaran antara pihak yang terlibat iaitu Hibah, Hadiyah, Sadaqah, Qard Hassan).

Kontrak melepaskan hak (uqud alIsqatat) iaitu melepaskan hak terhadap pihak lain sama ada dengan pertukaran seperti tebus talak, kemaafan daripada Qisas ataupun tidak dengan pertukaran seperti pelepasan hak terhadap hutang (al-ibra). Sekiranya pelepasan iti tanpa pampasan, maka ia pelepasan mutlak tetapi jika wujud pampasan ia merupakan pelepasan pertukaran.

Kontrak memberi izin (uqud al-Itlaqat) iaitu melibatkan pemberian kuasa kepada seseorang untuk menguruskan kerja-kerjanya. Kontrak ini seperti wakalah.

 Kontrak

menyekat seseorang menjalankan tugas (uqud al-taqyidat) iaitu kontrak ini menegah seseorang itu daripada menjalankan sesuatu fungsi seperti yang dikenakan kepada seseorang yang muflis, penarikan tauliah atau menamatkan perlantikan sebagai wakil atau agen.

Kontrak memberi kepercayaan atau sekuriti (uqud al-Tawthiqat) iaitu kontrak ini adalah untuk menjamin keselamatan hutang terhadap tuan punya hutang dan memberi jaminan kepada si pemiutang ke atas hutang yang dipunyainya seperti kafalah, al-rahnu dan hiwalah.

Kontak perkongsian (uqud al-Isytirak) iaitu kontrak ini adalah berkaitan dengan perkongsian dalam sesuatu projek dan keuntungan seperti al-mudharabah dan musyarakah.

Kontrak Simpanan (uqud al-Hifz) iaitu kontrak ini melibatkan penjagaan keselamatan sesuatu harta bagi pemiliknya dan juga sesetengah daripada fungsi agensi seperti wadiah.

Ijarah Thumma Al-Bay (AITAB) Financing

AITAB refers to Lease or Hire or Rent ending with purchase. AITAB comprises two contract; al-ijarah; a contract whereby the lessor (bank) will rent the asset to the lessee over a certain period and at a monthly rental amount as agreed by both parties al-bay; upon completion of the rental period or upon early settlement, the lessor will then enter into the sale contract with the lessee to sell the asset at a pre-agreed selling price.

Modus Operandi of AITAB Financing

Bank Purchase the assets via cash payment at a purchasa price (4)

Requests for ijarah of the asset and promises to buy asset upon expiry of Bank leases the asset to the customer lease (3) and the right to use on agreed rental Rental based on the agrees basis. payment (6) payment plan (7) Signing of al-bai contract upon entire rental payment (8) Ownership Bank transfer of asset the ownership (5a) to the customer (9) Delivery of asset (5b)

Customer

Seller

Quatation with agreed price, term& condition (2) Determination of need and negotiation (1)

32

step1; the client approaches the seller/vendor and identifies the house or asset he wishes to buy. He requests the seller to provide a price quotation and other relevant details. step2; the seller provides the price quotation, brochure, terms and condition and other relevant details requested by the customer. step3; the customer approaches the bank for financing and both agrees on financing using AITAB as an underlying contract. The customer promises to take the asset on lease for agreed time period and rental from the bank upon purchase. step4; the bank purchase the asset from the seller based on the asset details provided by the customer. The bank will purchase it via cash payment at a purchase price.

step5a; the seller transfers the ownership of the asset to the bank. step5b; the seller delivers the asset to the customer based on the agreed terms and conditions and submits a proof of delivery with the customers acceptance to the bank step6; the bank lease the asset, transfers possession and right of specified use to the lessor. The bank enters into a ijarah contract, whereby the object, benefit, rental, and period are clearly defined. step7; customer pays the agreed rental based on the agreed payment plan and time period step8; once the ijarah time period expires, the bank sign the al-bay agreement with the customer to sell the asset step9; banks transfer the ownership of asset to the client at the end of the ijarah period based on al-bay contract either through a gift or sale based on the terms agreed.

Bay Bithaman Ajil (BBA)

BBA means sale of good with deferred payment, i.e. bay (sale), bithaman (price), ajil (defrement). BBA is a sale with deferred payment and is not a spot sale. It is a mode of Islamic financing used for property, vehicle, as well as financing of other consumer goods.

The asset that the customer wishes to purchase for example, is bought by the bank and sold to the customer at an agreed price after the bank and customer determines the tenure and the manner of the installment. The price at which the bank sells that asset to the customer will include the actual cost of the asset and will also incorporate the banks profit margin. Any change in price will make the contract null and avoid.

step 1; the client approach the housing developer and identifies the house he wishes to buy. He sign a Sale & Purchase Agreement with the housing developer step2; the bank determines the requirement of the customer in relation to the financing period and nature of repayment. The bank then purchase the house at a purchase price of RM300 000 and signs Property Purchase Agreement with the customer. The bank pays the RM300 000 to the developer. step3; the bank subsequently , sell the relevant asset/property to the customer and signs a Property sale Agreement at an agree price (including the profit margin) step4; the customer is to settle the payment of RM300000 by equal staggered installment payment throughout the financing period.

Modus Operandi of House Financing

Bank Bank purchase the house at RM300k using developer (2)

Bank sells the house to the customer at RM450000 (4)

Payment to housing developer RM300k (banks purchase Price ) (3) Customer repay RM300k by equal ao monthly instalment of RM300/240 (5) Custom er Customer indentifies a house to be purchases (sign S&P agreement) (1)

Asset

37

Soal Jawab Sekian Terima Kasih