A Táboa Periódica 

> Importantes  esforzos  de  observación  e  clasificación  de 

propiedades  dos  elementos,  culminan  en  1869  ca  táboa 
periódica
> Varios  elementos  presentan  fortes  semellanzas,  p.  ex.,  Li, 
Na  e  K  son  todos  metais  moi  reactivos.  He,  Ne  y  Ar  son 
gases  inertes.  A  orde  crecente  do  seu  N.A.,  mostra 
regularidades periódicas das súas propiedades.

Número
atómico
Símbolo
gas inerte  metal     gas inerte  metal       gas inerte   metal  
                  moi reactivo                       moi reactivo                 moi  reactivo
A  distribución  de  elementos  en  orde  crecente  de  Z  con  elementos,  tendo 
propiedades semellantes colocados en columnas verticais, conocese como:

Táboa Periódica Moderna

Metal

Metaloide

No metal
 A Táboa Periódica: propiedades 
> Os elementos nunha columna da táboa coñecese como un GRUPO, de 
acordo ca IUPAC (Internacional Union of Pure and Applied Chemistry), a 
nova  convención  numera  os  grupos  de  1  a  18  sin  designacións 
adicionais de A ou B.
> Os  elementos  dun  mesmo  grupo  teñen  semellanzas  nas  súas 
propiedades  físicas  e  químicas.  Algúns  grupos  presentan  un  nome 
específico:
Grupo Nome Elementos

1A    Metais alcalinos       Li, Na, K, Rb, Cs, Fr
2A    Metais alcalino­térreos     Be, Mg, Ca, Sr, Ba,Ra
6A    Calcóxenos          O, S, Se, Te, Po
7A    Halóxenos            F, Cl, Br, I, At
8A    Gases nobres (ou raros)      He, Ne, Ar, Kr, Xe,Rn
 Moléculas e Compostos Moleculares

> So  os  elementos  de  gases  nobres  atópanse  na  natureza 
como  átomos  illados.  A  maioría  da  materia  componse  de 
moléculas  ou  ións,  que  a  súa  vez  están  formados  de 
átomos.

> Unha  molécula  é  unha  unión  de  dous  ou  máis  átomos 
estreitamente enlazados uns a outros.

> A  resultas  da  unión,  o  ensamble  de  átomos  comportase   

como una única entidade de propiedades diferentes.
 Moléculas e Compostos Moleculares
Moléculas elementais. 
Dous ou máis átomos da mesma clase  combínanse entre si. Un caso típico é o osíxeno, 
cuias fórmulas son: 

O2 : osíxeno “normal”, esencial para a vida, gas incoloro e inodoro;
O3 : ozono, tóxico, de olor picante e irritante das mucosas.

Os elementos máis comúns que existen como moléculas diatómicas son:

H2 5A  6A 7A
N2  O2 F2
Cl2
Br2
I2
 Compostos moleculares
 Auga, H2O     Dióxido de
> Compostos moleculares. Conteñen máis                          carbono, CO2 
dun tipo de átomos : por ex., a molécula de 
auga:
H2O  :  combinación de 2 átomos de H y 1 
   átomo de O, ou ben;
Monóxido de
H2O2 :  Hidróxeno e Osíxeno en diferente     carbono, CO  Metano CH4 
      proporción relativa.

> Algunhas moléculas comúns simples 
preséntanse no esquema. É importante 
observar que: Peróxido de Osíxeno, O2
hidróxeno, H2O2
> A composición de cada composto esta 
dada pola súa fórmula química;
> Las substancias aquí mostradas  
compóñense de elementos non­metálicos.
Ozono, O3         Etileno C2H4 
 Moléculas e Compostos Moleculares
> Fórmula  Molecular:  Indica  o  número  e  tipo  real  de  átomos 
na  molécula.  As  fórmulas  anteriores  son  moleculares.  Os 
subíndices  son  sempre  multiplos  enteiros  dos  subíndices 
das fórmulas empíricas correspondentes. 

> Fórmula  Empírica:  Indica  so  o  número  relativo  de  átomos 

de  cada  tipo  na  molécula.  Aquí,  os  subíndices  indican 
sempre a relación de números enteiros máis pequena.

      Fórmula Molecular Fórmula Empírica

       H2O2 HO
               

       C2H4           CH2
 Moléculas e Compostos Moleculares
> Fórmula Estructural: Mostra que átomos están xunguidos a cales dentro 
da molécula. As liñas entre os símbolos deos elementos representan as 
unións químicas entre átomos.

   Auga                      Peróxido de hidróxeno             Metano

> Unha fórmula estructural non amosa a xeometría real da molécula, isto 
é,  os  ángulos  verdadeiros  ós  cales  están  xunguidos  os  átomos.  Sen 
embargo, pódese representar como un dibuxo en perspectiva para dar 
un senso tridimensional.
 estructural

perspectiva

Representacións
Moleculares
modelo

esferas
 Ións e Compostos Iónicos
O núcleo dun átomo permanece inalterado nos procesos químicos, pero o 
átomo pode gañar ou perder electróns con facilidade orixinando partículas 
cargadas denominadas IÓNS. Si a carga é positiva chámase CATION,  si a 
carga é negativa chámase ANION. 
Sexa, por exemplo, o átomo de sodio:

perde un
electrón

átomo de Na ión de Na+
Agora, o átomo de cloro:

gaña un
electrón
átomo de Cl ión de Cl­
 Ións e Compostos Iónicos
> En xeral, os átomos de metais perden electróns con facilidade e os 
átomos dos non metais tenden a gañar electróns.

Do símbolo químico completo de: a) un ión con 26 p⊕, 30 n± y 24 e –; 
      b) o ión fósforo con 16 n± y 18 e –.

a)  O elemento con 26 p⊕ (nº atómico = 26) é: Fe, cuio nº de masa = 26   p
⊕ + 30 n± = 56. Hai 2 cargas (+) en exceso, polo tanto, a carga neta do 
ión é 2+ . O símbolo completo será:
  56 2+
26 Fe

b)  O P ten un nº atómico de 15, logo entón ten 15 p⊕, e un nº de masa de 
(15 p⊕ + 16 n±) 31. Ten ademáis unha carga neta de 18 e – ­ 15 p⊕ = 3 
e –,ou sexa 3­ , así que o símbolo será: 
31 3−
15 P
 Ións e Compostos Iónicos

> Ións  Poliatómicos.­  Consisten  en  átomos  unidos  como 

nunha  molécula,  pero  cunha  carga  neta  positiva  ou 
negativa, p. ex.:

(NO3 ) -
ou (SO 4 ) 2−

> ¿Cómo se predicen as cargas iónicas?
Se parte da idea de que a ganancia ou perda de electróns 
conduce a un átomo a conquerir unha configuración de gas 
nobre, como no caso do Na e do Cl.
 Ións e Compostos Iónicos
A  táboa  periódica  é  unha  ferramenta  útil  para  lembrar  as 
cargas dos ións, en especial os dos extremos da mesma.

g
a
s
Metais de transición e
s 
n
o
b
le
s

Metais alcalinos (+2) Calcóxenos (­2)
Metais alcalinos (+1) Halóxenos (­1)
 Ións e Compostos Iónicos
Compostos iónicos.­ Aqueles que conteñen ións cargados positivamen­
         te e ións cargados negativamente.

perde un electrón

Atomo de Na
neutro

gaña un electron
Atomo de Cl
neutro

Da  composición  podemos  saber,  frecuentemente,  si  é  composto  iónico 

(constituido por ións) ou molecular (constituido por moléculas).
 Ións e Compostos Iónicos

En xeral, os metais forman catións e os non­metais anións. Polo tanto, 
os  compostos  iónicos  son  xeral  combinacións  de  metais  e  non­metais
(p.ex.  NaCl),  en  tanto  que  os  moleculares  compoñense  en  xeral 
unicamente de non­metales (H2O).

> ¿Qué especies serán iónicas?: N2O, Na2O, CaCl2 y SF4.

> ¿Qué especies  serán moleculares?: Cl2, FeS, PbF2 y P4O6.