You are on page 1of 40

Qumica inorgnica

Nomenclatura

Subndice

Qumica inorgnica

Definicin de nomenclatura

xidos: metlicos (xidos bsicos), no


metlicos (xidos cidos) tambin
denominados anhdridos, perxidos.

cidos: hidrcidos o compuestos


binarios del hidrgeno, oxcidos

Tipos de nomenclatura

Nomenclatura sistemtica

Bases: hidrxidos

Nomenclatura de stock

Sales: binarias o haloideas, ternarias o


neutras y cidas

Nomenclatura tradicional

Hidruros

Definicin de in y catin

Ejercicios

Clasificacin de los compuestos

Material extra

Qumica inorgnica
Es la rama que estudia la formacin, composicin,
estructura y reacciones qumicas de los elementos y
compuestos

Nomenclatura
Es un sistema de nombres establecidos segn reglas fijadas de comn
acuerdo entre quienes las utilizan. Tambin se denomina conjunto de reglas
por las cuales se rigen los nombres de compuestos qumicos.
Estas reglas estn establecidas por la la Unin Internacional de Qumica
Pura y Aplicada (IUPAC), las cuales pretenden ser sistemticas, simples y
no ambiguas.

Tipos de nomenclatura
Existen tres formas para nombrar los
compuestos:
Nomenclatura sistemtica
Nomenclatura de stock
Nomenclatura tradicional

Nomenclatura sistemtica
En este sistema se indica la proporcin de cada uno de los
elementos presentes en una frmula mediante los prefijos griegos:
mono (1), di(2), tri (3), tetra(4), penta (5), etc. En cuanto al prefijo
mono que denota uno frecuentemente se omite ya que, solamente
se usa en los casos en los que se desea poner nfasis en el hecho
de que slo hay un tomo de esa especie.

Nomenclatura de stock
En este sistema el nmero de oxidacin del catin se indica entre
parntesis con nmeros romanos inmediatamente despus del
nombre, pero cuando el nmero de oxidacin de elemento no varia,
no necesario indicarlo como en el caso de los elementos de las
familias I.A, IIA y IIIA.

Nomenclatura tradicional
Este tipo de nomenclatura tambin es llamado comn o
funcional, esta se utiliza para diferenciar dos estados de
oxidacin que presenta un catin, la terminacin oso para el
menos y la terminacin ico para el mayor.
Pero estas terminaciones pueden variar dependiendo las
valencias que tenga cada compuesto como se muestra a
continuacin.

In, catin y anin

Ion: es una entidad cargada que se forma cuando se aaden o


retiran uno o ms electrones al tomo.

Catin: es cuando se produce un ion positivo al perder un tomo


neutro uno o ms electrones.

Anin: es un in con carga negativa el cual se forma cuando el


tomo gana electrones.

A continuacin se muestra un listado de aniones y


cationes:

Tabla sacada: Qumica la ciencia central,


Brown Lemay.

Clasificacin

Clasificacin
xidos
a) Metlicos (xidos bsicos)
b) No metlicos (xidos cidos) tambin denominados anhdridos.
c) Perxidos
cidos
a)Hidrcidos o compuestos binarios del hidrgeno
b)Oxcidos
)
Bases
a)Hidrxidos
)
Sales
)a) Binarias o haloideas
)b) Ternarias o neutras
)c) cidas
)
Hidruros

xidos
Se da a partir de la unin del oxigeno con elementos
metlicos, no metlicos, con algunas sales etc.

conlamenteabierta.wordpress.com

xidos

Metlicos
Se forman por la reaccin de un metal con oxgeno. Para nombrarlos se
utiliza el sistema de nomenclatura stock o comn, tal y como se
muestra a continuacin.
Ejemplo:
2Cu + O2
4Al + 3O2

2CuO xido de cobre (II) u xido cprico


2Al2O3 xido de aluminio

Con agua reaccionan formando bases o hidrxidos, por ello se les conoce
como xidos bsicos.
Ejemplo:
MgO + H2O

Mg(OH)2 hidrxido de magnesio

xidos

No metlicos
Se dormn por la reaccin de un no metal con oxgeno. En este caso
se utiliza la nomenclatura sistemtica y stock:
Ejemplo:
S + O2
SO2
dixido de azfre o anhdrido sulfuroso
2S + 3O2
2SO3 trixido de azfre o anhdrido sulfrico
Con agua reaccionan formando cidos, por ello se conocen como
xidos cidos:
Ejemplo:
SO3 + H2O

H2SO4 cido sulfrico

CO2 + H2O

H2CO3 cido carbnico

xidos

Perxidos
Son compuestos que por su composicin pertenecen a la clase de los xidos, pero
por su estructura y propiedades son sales del perxido de hidrgeno, H 2O2, por
ejemplo: Na2O2, CaO2, MgO2, ZnO2, BaO2, que al reaccionar con algn cido forman
una sal y agua oxigenada:
Na2O2 + HCl

2NaCl + H2O2

La particularidad de la estructura de estos compuestos es la presencia de dos tomos


de oxgeno enlazaos entre s -O-O- (O22-grupo perxido).
Se nombran simplemente anteponiendo la palabra perxido al nombre del elemento:
Ejemplo:
Na2O2

perxido de sodio

CaO2

perxido de calcio

CaO2 perxido

cidos

Un cido es un compuesto de hidrgeno y uno o ms elementos (a


excepcin del carbono) que, cuando se disuelve en agua u otro
disolvente, se rompe o disocia, produciendo iones hidrgeno. La
solucin resultante tiene ciertas caractersticas, como la capacidad
de neutralizar bases, tornar de color rojo el papel tornasol y producir
determinados cambios de color cuando se combina con otros
indicadores.

conlamenteabierta.wordpress.com

cidos

Hidrcidos o compuestos binarios del hidrgeno


(cidos que no contienen oxgeno)
Son cidos provenientes de aniones uro. Para nombrarlos
se escribe la palabra general cido, despus a raz del
nombre del anin y finalmente la terminacin hdrico.
Ejemplos:
Hl
HF
HCl
H2S
HBr

cido iodhdrico
cido fluorhdrico
cido clorhdrico
cido sulfhdrico
cido bromhdrico

cidos

Oxicidos (cidos formados por oxgeno, hidrgeno y un


elemento no metlico)
Se escribe la palabra general cido, despus de al raz del nombre del
elemento central y finalmente la terminacin ico u oso, dependiendo
de su numero de oxidacin; ico para el mayor (aplica slo en os cidos
formados a partir de los aniones con terminacin ato); oso para el
menor (se aplica slo a los cidos formados a partir de los aniones con
terminacin ito).
Ejemplos:
H3BO3
HNO3
HNO2
H2SO4
H2SO3

cido brico
cido ntrico
cido nitroso
cido sulfrico
cido sulfroso

cidos

Fue necesario hacer una extensin en el sistema para nombrar este


tipo de compuestos, introduciendo los prefijos hipo para el estado
de oxidacin mas bajo y per para el mas alto.
Ejemplos:
HClO cido hipocloroso
HCIO2 cido cloroso
HCIO3 cido clrico
HCIO4 cido perclrico

Bases

Las bases son una sustancia aceptadora de electrones y en


solucin acuosa aumente el nmero de iones hidrxido.

portalacademico.cch.unam.
mx

portalacademico.cch.unam.
mx

Bases

Hidrxidos
Es la unin de un xido bsico ms agua. Para nombrar a este tipo de
sustancias se escribe la palabra general hidrxido seguido de la preposicin
de, despus el nombre del elemento utilizando la nomenclatura stock o comn.
Ejemplos:
LiOH

hidrxido de litio

NaOH

hidrxido de sodio

KOH

hidrxido de potasio

Mg(OH)2 hidrxido de magnesio


Fe(OH)2 hidrxido de hierro (II) o hidrxido ferroso
Fe(OH)3 hidrxido de hierro (III) o hidrxido frrico
Al(OH)3

hidrxido de aluminio

Sales
Una sal est constituida por un anin y un catin. Para simbolizar la
frmula se escribe primerio el catin y despus el anin sin sus
cargas-, con los subndices necesarios de modo que la molcula
quede elctricamente neutra.

Sales

Sales binarias o haloideas


Este tipo de sales estn formadas por un catin metlico y un anin sin
oxgeno como: F-, Cl-, Br-, I-, S2-, Se2-, N3-, P3-.
Se escriben en sentido contrario de cmo se nombran, mencionando
primero la raz del anin, la terminacin uro seguida de la preposicin
de y finalmente el nombre del elemento metlico.
Puede utilizarse la nomenclatura stock o comn.
Ejemplos:
NaBr
FeCl3
FeCl2
K 2S

bromuro de sodio
cloruro de hierro (III) o cloruro frrico
cloruro de hierro (II) o cloruro ferroso
sulfuro de potasio

Sales

Ternarias o neutras (oxisales)


Es la unin de un anin con la de un metal. Para nombrarlas se
escribe rimero la raz del anin, despus se escribe la preposicin
de y finalmente el nombre del elemento metlico.
Ejemplos:
Na2CO3 Carbonato de sodio
CaSO4 Sulfato de calcio
NaNO2 Nitrito de sodio
BaSO3 Sulfito de bario
CuNO3 Nitrato de cobre (I) o nitrato cuproso
Cu(NO3)2 Nitrato de cobre (II) o nitrato cprico.

Sales

Sales cidas
La neutralizacin parcial de un cido puede dar lugar a una sal cuyo
anin conserve algunos tomos de hidrgeno ionizables. Por ejemplo:
NaOH + H2SO4

NaHSO4 + H2O

El anin que resulta de este proceso HSO 4 ^1 se le nombra como


sulfato cido puesto que an se puede disociar de un in de hidrgeno:
HSO4 ^ 1-

H^ 1+ + SO4 ^2-

Para que un cido pueda formar sales cidas es necesario que su frmula
contenga ms de un tomo de hidrgeno ionizable, como el cido sulfrico
H2SO4 (puede dar el anin cido, HSO4^- ) y el cido fosfrico, H3PO4 (puede
dar dos aniones cidos, el H2PO4^2- y el HPO4^ 1- ).

Sales

Para nombrar estas especies qumicas se escribe el nombre de


anin neutro seguido del prefijo griego que indica el nmero de
hidrgenos en la frmula, posteriormente la palabra cido y
finalmente el nombre del elemento metlico.
Ejemplos:
NaHSO4 Sulfato cido de sodio o bisulfato de sodio
NaHC3 Carbonato cido de sodio o bicarbonato de sodio
NaH2PO4 Fosfato dicido de sodio
Na3HPO4 Fosfato moncido de sodio

Hidruros
El hidrgeno puede combinarse con la mayor parte de los elementos de la tabla
peridica, algunas excepciones son: gases nobles, In y Tl.
A los compuestos binarios se les denomina genricamente: HIDRUROS
Segn la IUPAC slo deberamos asignar este nombre a los compuestos donde el
heterotomo fuera ms electronegativo que el H. Sin embargo la denominacin
hidruro se utiliza para designar genricamente a los compuestos binarios de
hidrgeno.

Tabla sacada de Universidad de valencia qumica_inorgnica


file:///C:/Users/Gudrock/Downloads/tema_8_b_hidruros.pdf

Hidruros

Son compuestos que resulta de la combinacin de un metal con el


hidrgeno. Para escribir la frmula se coloca primero el smbolo del metal,
y luego el del hidrgeno, y ambos con los subndices correspondientes. Se
nombran anteponiendo la palabra hidruro, la preposicin de y
posteriormente el nombre del elemento al que est unido el hidrgeno.

Ejemplos:
NaH Hidruro de sodio
CaH2 Hidruro de calcio
LiH

Hidruro de litio

MgH2 Hidruro de magnesio

Compuestos binarios entre dos no metales


(exceptuando el oxgeno))
Se distinguen por ser compuestos binarios formados por dos no metales; la
IUPAC recomienda tomar en cuenta la siguiente secuencia de elementos:
Rn, Xe, Kr, Ar, Ne, He, B, Si, C, Sb, As, P, N, H, Te, Se, S, At, I, Br, Cl, O, F.
Si los dos constituyentes que forman el compuesto se encuentran en esta
sucesin, se nombra inicialmente el elemento que se encuentra a la derecha
con el prefijo multiplicativo correspondiente y la terminacin uro, la
preposicin de y enseguida el nombre del elemento de la izquierda.

Ejemplos:
PCl5
SF6
As2S3
ICl

Pentacloruro de fsforo
Hexafluoruro de azufre
Triselenuro de diarsrnico
Cloruro de yodo

EJERCICIOS

1. En el siguiente ejercicio tienes que relacionar cada formula con el tipo de


compuesto correcto:

CaH2
Hidruro
NaOH
Hidrxido
H2S
Hidrcido
CaO
xido
H2SO4
Oxcido
NaNO3
Nitrato
Ca3(PO4)2
Fosfato
CaCO3
Carbonato
CuSO4

xido

Oxcido

Hidrxido

Hidruro

Hidrcido
Sulfato

Carbonato

Nitrato

Fosfato

2. Nombra cada compuesto segn la nomenclatura correspondiente :


Compuesto

Nomenclatura
Tradicional

Nomenclatura de
stock

Nomenclatura
sistemtica

MgO

xido de magnesio

xido de magnesio

CuO

xido cprico

xido de cobre (II)

Monxido de
magnesio
Monxido de cobre

Cu2O

xido cuproso

xido de cobre (I)

Ni2O3

xido niqulico

Monxido de
dicobre
xido de nquel (III) Trixido de dinquel

K 2O

xido de potasio

xido de potasio

BaO

xido de bario

xido de bario

Monxido de
dipotasio
Monxido de bario

Au2O3
Li2O

xido urico
xido de litio

xido de oro (III)


xido de litio

Trixido de dioro
Monxido de dilitio

FeO

xido ferroso

xido de hierro (II)

Monxido de hierro

Ag2O

xido de plata

xido de plata

ZnO

xido de cinc xido xido de cinc

Monxido de
diplata
Monxido de cinc

Compuest
o
N2O3
N2O4
ClO2
CO2
Br2O3

Nomenclatura de
stock
xido de nitrgeno
(III)
xido de nitrgeno
(IV)
xido de cloro (IV)
xido de carbono
(IV)
xido de bromo
(III)

Nomenclatura sistemtica

Trixido de dinitrgeno
Tetraxido de dinitrgeno
Dixido de cloro
Dixido de carbono
Trixido de dibromo

Compuesto

NaH
CaH2

Nomenclatura
Tradicional
Hidruro de sodio
Hidruro de calcio

Nomenclatura
de stock
Hidruro de sodio
Hidruro de calcio

Nomenclatura
sistemtica
Hidruro de sodio
Dihidruro de
calcio
Dihidruro de
hierro
Trihidruro de
hierro
cobre Monohidruro de
cobre

FeH2

Hidruro ferroso

FeH3

Hidruro frrico

CuH

Hidruro cuproso

Hidruro de
hierro (II)
Hidruro de
hierro (III)
Hidruro de
(I)

Compuesto

Nomenclatur
a Tradicional

Nomenclatur
a de stock

Nomenclatur
a sistemtica

FeS

Sulfuro
ferroso
Sulfuro
frrico
Bromuro
cprico
Yoduro
plumboso
Yoduro de
plata

Sulfuro de
hierro (II)
Sulfuro de
hierro (III)
Bromuro de
cobre (II)
Yoduro de
plomo (II)
Yoduro de
plata

Monosulfuro
de hierro
Trisulfuro de
dihierro
Dibromuro de
cobre
Diyoduro de
plomo
Yoduro de
plata

Fe2S3
CuBr2
PbI2
AgI

3-Formula los siguientes compuestos:


xido de titanio (IV): ____ TiO2 ____
xido de cobre (II):
____ CuO ___
Trixido de diyodo:
___ I2O3 ______
xido de selenio (VI): _____ SeO3 ___
xido de arsnico (III): _____ As2O3 __
Trixido de difsforo: ____ P2O3 ____
Hidruro de titanio (IV): _____ TiH4 ____
Hidruro de estao (IV): _____ SnH4 __
Hidruro de cobalto (II): _____ CoH2 __
Hidruro de cromo (III): _____ CrH3 ___
Cloruro de cobalto (III): ___CoCl3 ____
Dicloruro de nquel: _____ NiCl2 ___
Pentafluoruro de bismuto: ___ BiF5 ___
Trifluoruro de aluminio: ___ AlF3 ____
Trisulfuro de diboro: ____ B2S3 ____

Sopa de letras
A

O
X
I
D
O
N
C
L
U
O
SALES SISTEMATICA HIDRURO ACIDO HIDRACIDO
OXIDO
OXISAL BASES STOCK COMUN IUPAC

Laberinto
Encuentra el nombre de cada compuesto atravesado el laberinto. Ojo los
nombres no estn en un orden tu tienes que relacionar cada formula con
su nombre correcto.
Nitrato de
Cu(NO2)2
cobre

Nitrato de
cobre (II)

Cu(NO3)2

Nitrito de
cobre (II)

Material extra
Puedes consultar algunas de estas paginas si quieres seguir practicando:
http://www.alonsoformula.com/inorganica/_
private/formulacion_inorganica_bach_cast.pdf
http://www.latizavirtual.org/quimica/quim_ino.html
http://
www.lamanzanadenewton.com/materiales/aplicaciones/lfq/lfq_hidroxidos
02t.html
No te quedo an muy claro entra a los siguientes links para ver videos
que te explican mejor!
http://www.youtube.com/watch?v=wJryDvWQXHU
http://www.youtube.com/watch?v=W0PCcfH7fUM#t=64
Algunos datos curiosos sobre la qumica inorgnica.
http://www.youtube.com/watch?v=WOyQhVtyrK4

Bibliografa

Guia/Concurso de Nomenclatura de Qumica Inorgnica. Pdf Preparatoria Nm.9


Zumdahl,S. (2007). Fundamentos de Qumica. Mxico, Mc Graw-Gill, 1992.
http://cdigital.dgb.uanl.mx/la/1020082331/1020082331_002.pdf
http
://lujmogque.blogspot.mx/2009/04/aniones-y-cationes-mas-comunes.html
http://www.alonsoformula.com/inorganica/oxidos_basicos.htm#Si nos dan l
a frmula
http://www.bioygeo.info/Animaciones/Oxidos.swf
http://www.lamanzanadenewton.com/materiales/aplicaciones/lfq/lfq_hidroxi
dos02t.html
http://www.latizavirtual.org/quimica/quim_ino.html
http://www.insht.es/InshtWeb/Contenidos/Documentacion/TextosOnline/Enc
iclopediaOIT/tomo4/104_02.pdf .27 de marzo 2014.
http://cdigital.dgb.uanl.mx/la/1020115251/1020115251_003.pdf

You might also like