MATLAB ile Sembolik

Analiz
MATRSLER VE MATRSLERLE LEMLER
DZLER Bir Boyutlu Dizi (Vektr)
Liste eklinde dizi oluturma

Deiken_ad = [ Vektr Elemanlar]

Satr Vektr: x = [ 1 5 7 -3 6 4 5 8 ] veya x = [ 1, 5, 7, -3, 6, 4, 5, 8 ]

Stun Vektr: x = [ 1; 5; 7; -3; 6; 4; 5; 8 ] veya x=[2

3
5]
DZLER Bir Boyutlu Dizi (Vektr)
Belli bir kurala gre sral giden diziler
lk eleman, artm miktar, son eleman ile belirlenen diziler

Deiken_ad = [ m:q:n] veya Deiken_ad = m:q:n

m=dizinin ilk eleman, q=artm miktar, n=dizinin son eleman

lk eleman, son eleman ve terim says ile belirlene diziler

Deiken_ad = linspace(xi, xf, n)

xi=ilk eleman, xf=son eleman, n=eleman says (Bu deer girilmezse, varsaylan olarak 100 kabul edilir.)
MATRSLER
Matris Oluturma
Deiken_ad=[ilk satr elemanlar; ikinci satr elemanlar; ; son satr elemanlar]

VEYA
rnek

A matrisini oluturan komutu yaznz.

Zeros, Ones ve Eye
Sfr Matrisi Bir Matrisi Birim Matris

: Transpoze leci
Dizi Adresleme
V bir vektr ise V(n) ile vektrn n inci elemanna eriilir.

A bir matris ise A(m,n) ile matrisin m inci satr n inci stun elemanna eriilir.
Dizi Adresleme Kolon Operatr (:)
Vektrler
V(:) Vektrn tm elemanlarn ifade eder. (Yani, V ile ayndr)
V(m:n) Vektrn m ile n arasndaki elemanlarn ifade eder.
Dizi Adresleme Kolon Operatr (:)
Matrisler
A(:,n) Matrisin n inci stunundaki tm elemanlar
A(m,:) Matrisin n inci satrndaki tm elemanlar
A(:,m:n) Matrisin m ve n arasndaki (m ve n dahil) tm stun elemanlar
A(m:n,:) Matrisin m ve n arasndaki (m ve n dahil) tm satr elemanlar
A(m:n, p:q) Matrisin m ve n satrlar ile p ve q stunlar arasndaki tm elemanlar
Dizi Adresleme Kolon Operatr (:)
Dizi Adresleme Daha Fazlas

v vektrnn 3 nc, 5 inci ve 7-10

aras elemanlarn nasl alrz?

A matrisinin 1 inci, 3 nc satr, 1 inci 3 nc

stunu ve 5 ile7 inci stun aras elemanlarn nasl
alrz?
Var olan deikenlere elemanlar ekleme
Bir Vektre Elemanlar Ekleme
DF vektrnn sonuna 10 15 20 25 30 35 elemanlarn ekleme
Var olan deikenlere elemanlar ekleme
ki Vektr Birletirme ve bir vektre yeni vektr ilave etme
Var olan deikenlere elemanlar ekleme
Matrise eleman ekleme
Var olan deikenlere elemanlar ekleme
Eleman Silme

6 nc eleman siler

3-6 arasndaki tm eleman siler

Var Olan Diziler in Yerleik (Built-in) Fonksiyonlar
A vektrnn uzunluunu verir

A matrisinin boyutunu verir

A matrisinin elemanlarndan mxn tipinde

yeni bir matris oluturur.
Var Olan Diziler in Yerleik (Built-in) Fonksiyonlar

v bir vektr ise kegen elemanlar v nin

elemanlar olan skaler matris oluturur.

A bir matris ise A nn kegen

elemanlarndan oluan bir vektr oluturur.
Problem 1
ones ve zeros komutlarn kullanarak aadaki matrisi oluturunuz.

VEYA
Problem 2
ones ve zeros komutlarn kullanarak aadaki matrisi oluturunuz.
Problem 3
Aadaki matrisleri oluturan Matlab komutlarn yaznz.
Problem 4
Tek komutla aadaki matrisleri oluturunuz.
Problem 5

Yukardaki vektr iin aadaki komutlarn ekran grnts ne olur?

Aadaki komutlar altrlrsa ekran grnt ne olur?

Problem 6

zeros, ones ve eye komutlar ile aadaki matrisleri oluturunuz.

Tm elemanlar 1 olan 2x2 lik bir A matrisi oluturduktan sonra matrisin kendisini
kullanarak (gerekirse birka kez) aadaki matrisi oluturunuz.
Diziler ve Matrislerle Matematiksel lemler
Toplama ve karma
Blme ve Matris Tersi
Bir A matrisinin tersini bulmak iin inv(A) / (Sol Blme) ve \ (Sa Blme)
komutu veya A^-1 komutu kullanlabilir. ileleri

VEYA

VEYA
Eleman Bazl leler
*, ^ ve /, \ ileleri matrissel anlamda ilem yapar. Eleman Bazl leler
* Matris Anlamnda arpma .* Eleman eleman arpma
^ Matris Anlamnda s Alma (A^2=A*A) .^ Eleman eleman s alma
/ Matris Anlamnda Sol Blme ./ Eleman eleman sol blme
\ Matris Anlamnda Sa Blme .\ Eleman eleman sa blme
Eleman Bazl leler
fonksiyonunun x=1,2,,8 iin deerlerini hesaplaynz.

fonksiyonunun x=1,3,5,7,9,11 iin deerlerini hesaplaynz.

Matlabde yerleik matematik fonksiyonlar eleman bazl alrlar.

Dizi Analizleri iin Yerleik Fonksiyonlar
Fonksiyon Grevi rnek
C=mean(A) A bir vektr ise C, A nn elemanlarnn ortalama
deeridir. A bir matris ise C, A nn her stunun
ortalama deerlerinden oluan bir satr vektrdr.

C=max(A) A bir vektr ise C, A daki en byk elemandr. A bir

matris ise C, A nn her stununun en byk
elemanlarndan oluan bir satr vektrdr.

[d,n]=max(A) A bir vektr ise d, A daki en byk eleman, n ise en

byk elemann indis numarasdr. A bir matris ise d,
A nn her stunun en byk elemanndan oluan satr
vektr, n ise en byk elemanlarn stundaki yerine
gsteren satr vektrdr.
C=min(A) C=max(A) ile ayndr. En byk eleman yerine en
kk eleman iin alr.
[d,n]=min(A) [d,n]=max(A) ile ayndr. En byk eleman yerine en
kk eleman iin alr.
Dizi Analizleri iin Yerleik Fonksiyonlar
Fonksiyon Grevi rnek
C=sum(A) A bir vektr ise C, A nn elemanlarnn toplamdr. A
bir matris ise C, A nn her stunundaki elemanlarn
toplamndan oluan bir satr vektrdr.

C=sort(A) A bir vektr ise C, A nn elemanlarnn sral

(kkten bye) halidir. A bir matris ise C, A nn
her stunun sral halidir.

C=median(A) A bir vektr ise C, A daki elemanlarn medyan

deeridir. A bir matris ise her stunun medyan
deerinden oluan bir satr vektrdr.

C=std(A) A bir vektr ise C, A daki elemanlarn standart

sapmasdr. A bir matris ise her stunun standart
sapmasndan oluan bir satr vektrdr.
Dizi Analizleri iin Yerleik Fonksiyonlar
Fonksiyon Grevi rnek
det(A) A kare matrisinin determinant

dot(a,b) a ve b vektrlerinin skaler arpm (i arpm)

cross(a,b) a ve b vektrlerinin vektrel arpm

inv(A) A kare matrisinin tersini verir.

Rasgele (Random) Say retme
Komut Grevi rnek
rand 0 ile 1 arasnda rasgele bir say retir.

rand(m,n) Tm elemanlar 0 ile 1 arasnda rasgele say olan

mxn boyutunda bir matris retir.

rand(n) Tm elemanlar 0 ile 1 arasnda rasgele say olan

nxn boyutunda bir kare matris retir.

randperm(n) 1 ve n arasndaki tam saylarn rasgele diziliminden

(permtasyonundan) oluan bir vektr oluturur.
a ile b arasnda rasgele say nasl retirsiniz?
Dzgn dalm rasgele say retme (randi)
Komut Grevi rnek
randi(imax) 1 ve imax arasnda rasgele bir say retir.
(imax bir tamsaydr)

randi(imax,n) 1 ve imax arasnda rasgele saylardan oluan nxn

tipli bir matris retir.

randi(imax,m,n) Tm elemanlar 0 ile 1 arasnda rasgele say olan

mxn boyutunda bir kare matris retir.

Yukardaki komutlarda imax

yerine [imin imax] kullanlrsa
imin ile imax arasnda saylar
retilir.
Normal dalm rasgele say retme (randn)
Normal standart dalmda ortalama 0, varyans ise 1 dir.

rand(m,n) komutu 0 ortalamal, 1 varyansl normal dalm saylardan

oluan mxn boyutunda rasgele bir matris oluturur.

50 ortalamal, 6 varyansl normal dalm saylardan oluan bir matris nasl

oluturursunuz?

Normal dalm tamsay retmek

 Problem 7 (Vektrlerin Toplanmas)
clear
F1M=400; F2M=500; F3M=700;
Th1=-20; Th2=30; Th3=143;
F1=F1M*[cosd(Th1) sind(Th1)];
F2=F2M*[cosd(Th2) sind(Th2)];
F3=F3M*[cosd(Th3) sind(Th3)];
Ftot=F1+F2+F3;
FtotM=sqrt(Ftot(1)^2+Ftot(2)^2);
Th=atand(Ftot(2)/Ftot(1));
ekilde gsterilen bir dirsee kuvvet etki etmektedir. Dirsee etki eden
net kuvveti bulunuz?
Bir kuvvet bir vektrdr (yn ve bykl olan fiziksel bir niceliktir).
Kartezyen koordinat sisteminde iki boyutlu bir F vektr
eklinde yazlabilir.
F : Kuvvetin bykl
: Kuvvetin x ekseni ile yapt a
Eer Fx ve Fy bilinirse F ve belirlenebilir.
Dirsee etki eden toplam kuvvet, dirsee etki eden kuvvetlerin toplamdr.
Buna gre aadaki adm takip ederek, zmn matlab kodunu
yaznz.
Her kuvveti iki elemanl bir vektr olarak yaz. Vektrn ilk eleman
vektrn x bileeni, ikinci eleman ise vektrn y bileeni olacaktr.
Vektrleri toplayarak toplam vektrn olutur.
Toplam vektrnn bykl ve ynn bul.
Problem 8 (Eleman Eleman Hesaplama)
Srtnme katsays bir ktleyi hareket ettirmek iin uygulanmas gereken

m
F kuvvetin lsyle belirlenebilir. Eer m ktleli bir cismi hareket ettirmek
iin uygulanmas gereken kuvve F ise

forml hesaplanr. Buna gre aada verilen ktle ve kuvvet

Srtnme ( ) deerlerine gre srtnme katsaysn ve bu katsaylarn ortalamasn
hesaplayan matlab komutlarn yaznz.
Problem 9 (Lineer denklem sistemi zme)
ekildeki elektrik devresinde direnler ve voltaj kaynaklar gzkmektedir. Kirchoffun
Voltaj Kanunu zerine kurulan zgara akm yntemine (mesh current method) kullanarak
herbir diren zerindeki akm belirleyen matlab script dosyasn yaznz.

Kirchoffun Voltaj Kanunu: Kapal bir devre zerindeki toplam voltaj sfrdr.

Izgara akm yntemine gre, ilk olarak her bir zgara iin bir akm (i1, i2, i3, i4) belirlenir.
Kirchoff Kanunu her bir zgara iin uygulanrsa, akmlar iin bir lineer denklem sistemi elde
edilir.
ki zgaraya ait bir direnteki akm, ilgili zgaralardaki akmlarn toplamdr. O halde btn
akmlarn ayn ynde olduunu varsaymak uygundur.
O halde problemdeki 4 zgara iin denklemler:
Problem 10 ki Paracn Hareketi
Bir tren ve bir otomobil bir geide yaklamaktadr. Tren geidin gneyinden
400 ft uzaklkta sabit 54mi/h hzla kuzeye doru, otomobil ise geidin
batsndan 200 ft uzaklkta 28mi/h hz ve 4 ft/s^2 ivme ile douya doru
gitmektedir. Gelecek 10 saniye iin tren ve otomobilin pozisyonlarn,
aralarndaki mesafeyi, otomobilin hzn, trenin otomobile gre hzn 11x6
lk bir matriste saklayan ve ekrana yazan matlab komutlarn yaznz.

Sabit bir ivmeyle dz bir izgi boyunca hareket eden bir paracn konum
denklemi

ile verilir.
Problemler
1) Aada verilen fonksiyonlarn, verilen noktalardaki deerlerini bulan matlab komutlarn yaznz.
2) vektr ynndeki birim vektr
olduunu biliyoruz. Buna gre

ynndeki birim vektr tanmlayan matlab komutunu yaznz.

3) olduunu gsteriniz. Bunu gstermek iin x= 1.5, 1.0, 0.5, 0.1, 0.01, 0.001, 0.0001 vektrn ve buna

karlk y=sinx/x deerlerinden oluan y vektrn oluturunuz.

4) serisinin 1 e yaknsadn n=10, n=20, n=30, n=40 iin seri deerlerini hesaplayarak gsteriniz.

5) serisinin ye yaknsadn n=10, n=20, n=30, n=40 iin seri deerlerini hesaplayarak gsteriniz.
Kaynaklar
MATLAB ile Sembolik Analiz ders notlar, Prof.Dr. Erhan OKUN, Karadeniz Teknik
niversitesi
MATLAB, An Introduction with Applications, Amos Gilat, The Ohio State University