Professional Documents
Culture Documents
(SEL)
Nur Anisah
Bagian Histologi dan Biologi Sel
Fakultas Kedokteran
Universitas Gadjah Mada
CELLULA (SEL)
Sel merupakan kesatuan
struktural dan fungsional kehidupan
(beserta proses penyakit) di dalam
semua jaringan, organ, dan sistem
organ.
Prokaryotik: Eukaryotik:
1. Membran sel
2. Sitoplasma
3. Nukleus
Dinding Sel
Membran Sel
a. Komponen biokimiawi
c. Fungsi membran
Komponen Biokimiawi
3. Karbohidrat: oligosakarida:
- glikoprotein
- glikolipid
* melapisi sel sebelah luar -glikokaliks
Fungsi membran:
1. Permeabilitas selektif
2. Trannsduksi signal
3. Endositosis
4. Eksositosis
5. Kompartementalisasi
6. Organisasi spatiotemporale proses
metabolisme
7. Penyimpanan, transportasi, dan
sekresi
Membran Sel
Struktur Sel
Binatang Hepar
The inorganic precursor
Metabolites
Building blocks
Macromolecules
Supramolecular
complexes
Mitochondrion
Cell
Blood Cells
Neutrophil leucocytes Basophilicus
Drumstick
Figure - The beginning of intramembranous ossification. Mesenchymal cells round
up and form a blastema, from which osteoblasts differentiate, producing primary
bone tissue.
Sitoplasma
Tersusun oleh 3 kelompok
struktural:
1. Organela
2. Inklusion sitoplasmik
3. Sitoskeleton
Organela
1. Mitokondria
2. Ribosoma
3. Endoplasmik retikulum
4. Kompleks Golgi/Apparat Golgi
5. Fagosoma
6. Lisosoma
7. Peroksisoma
1. Mitokondria
Mitokondria
● sebesar ukuran bakteri
● panjang 2-6 m dan 0,2
● berbentuk: ovoid, sferis, filamentosa
● dibungkus 2 unit membran:
- seb. luar berpori
- Seb. dalam: < berpori:
semipermeabel
● membran mitokondria:
- ruang intrakrista
- ruang interkrista
Fungsi:
Menyediakan energi untuk kerja
kimiawi dan mekanik dengan
cara menimbun energi yg
diperoleh dari metabolit
seluler pada ikatan ATP energi-
tinggi.
Lokasi:
Terdapat hampir semua sel
eukaryotik, dan di dalam sel
terletak tersebar di seluruh
daerah sitoplasma
Mitochondria
Tubulus
Convolutus
proximalis
(Ren)
Mitokondria pada sel otot
2. RIBOSOMA
Ribosoma mitokondrial : 70S
(memiliki subunit 50S dan 30S)
Ribosoma sitoplasmik: tersusun oleh
RNA ribosomal (rRNA) disintesis
dlm nukleolus dan tergabung
dengan sintesis protein di dlm
sitoplasma
Sifat: sangat basofil,
* sel glandula - ergatoplasma
* sel saraf (neuron) - Nissl bodies
(Substansia chromatophilica)
Jenis ribosoma: Ribosoma &
* subunit besar Poliribosoma
* subunit kecil
•
Ribosomes - Each cell contains
thousands
- Miniature 'protein
factories‘
- Composes 25% of
cell's mass
- Stationary type:
embedded in rough
endoplasmic
reticulum
- Mobile type:
injects proteins
directly into cytoplasm
Fungsi ribosoma:
a. Sintesis polisakarida
b. Memodifikasi produk sekretorik
c. Mengkemas produk sekretorik
d. Mengentalkan dan menyimpan
produk sekretorik
3. Retikulum endoplasmik (RE)
Mrpk kompleks organela yg terlibat di dlm sintesis,
pengemasan dan pemrosesan berbagai substansi
sel.
Ada 2 jenis:
* RE bergranula/kasar: tersusun paralel,
pipih dan memanjang terutama pd sel yg
mensintesis protein: - sel acinus pancreas
- sel plasma
Fungsi: mensintesis protein yg disekresi
Reticulum
endoplasmicum
granulosum
Nissl bodies
3
2
Chromatophill Subtance (Nissl’s body)
4. Complexus Golgiensis/ Golgi complex/
Golgi apparatus/ Aparat Golgi/
Apparatus reticulatus internus
STRUKTUR :
3
1. Golgi apparatus (apparato reticolare interno)
2. Ganglia nucleus with clearly visible nucleolus
3. Nuclei in satellite cells
Stain: Kopsch-Kolatschew osmium stain;
magnification: × 260
Apparatus Golgi
Apparatus Golgi
Aparat Golgi : Giemsa
Sel plasma (apus sumsum tulang): sel ini berfungsi
zat menghasilkan antibodi
Sitoplasma RE
granulosum
protein (zat
antibodi)
Aparat golgi
(membungkus
zat antibodi
sebelum
disekresikan)
Di dalam sel sekretorik yg memiliki
aparat Golgi banyak sekali yaitu :
* Sel plasma
* Osteoblastus
* Sel epididymis
1 1
Nukleus dari
sel2
sekresi,kroma
tin tersebar
Sel-sel sekresi
berkelompok
di saluran
kecil di pusat
dan granula
sekresi
(hitam)
Mucinogen
Microvilli, Brush Border—
Duodenum
1
4
2
1. Brush border;
2. Goblet cell with secretory product
3. Lamina propria mucosae; 4. Intestinal crypt
Stain: azan; magnification: × 160
Microvilli, Brush Border—Kidney
2 1
3
1. Brush border
2. Distal tubule
3. Capillaries
Stain: azan; magnification:
× 800
Sitoskeleton
a. Mikrotubulus
b. Mikrofilamen
c. Filamen intermedia
a. Mikrotubulus
Struktur Fungsi
Spherical shape
- Visible when cell
is not dividing
- Contains RNA
for protein
manufacture
Asam nukleat : Jingga akridin
Metode fluoresensi untuk menetapkan DNA & RNA
DNA
(hijau-
kuning)
RNA
(merah-
jingga)
Sel hepar (nukleus & nukleolus)
Fungsi SEL
a. Reproduksi seluler
b. Siklus sel
c. Komunikasi interseluler
Reproduksi seluler
Siklus reproduksi sel siklus sel
Setiap siklus penuh selalu
berakhir dng mitosis menghasilkan
2 sel anak.
Setiap anak ½ dari orang tuanya
Tahap mitosis: - profase
- metafase
- anafase
- telofase
b. Siklus sel terdapat 4 fase:
1. Fase G1 mrpk interfase mengikuti telofase
mitosis
2. Fase S (sintesis) terjadi sintesis dan
replikasi DNA
3. Fase G2 terjadi preparasi akhir untuk
mitosis sel
c. Komunikasi interseluler :
a. Komunikasi langsung pd epitel
b. Komunikasi tidak langsung melalui
signal hormonal
RINGKASAN STRUKTUR SEL DAN FUNGSI DASARNYA
Struktur Fungsi