KAEDAH-KAEDAH

PENTERJEMAHAN

1
-kaedah terjemahan lama Kaedah Formal
-digelar juga kakedah terjemahan - Pinjaman
harfiah @ literal - Peniruan
-tumpuan pada persamaan bentuk ST - Penggantian
-cuba kekalkan persamaan format,
rima, ciri-ciri khusus yang ada

KAEDAH TERJEMAHAN
Kaedah Dinamik
-Tranposisi
-Modulasi
- Persamaan
Lain-lain Kaedah -Penyesuaian
-Penerangan Tambahan
-Penambahan
-Pengguguran
-kaedah terjemahan baru
-utamakan reaksi pembaca
-emosi yang terhasil sama dengan ST

-Dicadangkan untuk terjemahan

idiomatik dan figuratif
-namun boleh diaplikasikan
pada unsur-unsur budaya
1. Kaedah Pinjaman
 Kaedah pinjaman ini digunakan apabila sesuatu unsur itu
tidak wujud di dalam bahasa sasaran, misalnya dari segi
teknik, konsep, peristilahan dan seumpanya. Untuk
mengisi kekosongan ini maka kaedah pinjaman dibuat.
Kaedah ini boleh dibahagi kepada 4:
a) Pinjaman langsung (pinjam terus)
 pinjam secara keseluruhan tanpa perubahan ejaan,
makna dan sebutan.
 Contohnya: internet, bank, data, pen dll.
b) Pinjam dan ubah suai
 pinjam dan mengubah ejaan mengikut kesesuaian bunyi
dalam bahasa sasaran.
 Contohnya: bus – bas, university-universiti, innovation –
inovasi, effective – efektif, computer – komputer dll.

3
c) Pinjam terjemah
 terjemah secara literal dengan maksud atau konsep
baru itu dipindah masuk ke dalam bahasa sasaran.
 Contohnya: honeymoon – bulan madu, black sheep –
kambing hitam

d) Pinjaman Lama
 pinjaman yang sudah lama dimasukkan atau diserap
ke dalam leksikon, sudah dimantapkan dan tidak lagi
dirasakan sebagai pinjaman. Dipinjam daripada
bahasa-bahasa lain.
 Contohnya: Senapang (bahasa Belanda), Pisau
(bahasa Cina), Cahaya (bahasa Sanskrit), Cukai
(bahasa Hindustan), Sekolah (bahasa Portugis) dan
banyak lagi.

4
2. Kaedah Peniruan
 Kaedah peniruan berlaku apabila istilahnya ditiru sama
ada dari segi penyampaian ataupun dari segi struktur.
Peniruan ini boleh dibahagi kepada dua:
a) Peniruan Penyampaian
 terjemahan dibuat dengan meniru bunyi atau sebutan
atau perkataan bahasa sumber, tetapi menggunakan
struktur bahasa sasaran (mengikut hukum D-M dalam
bahasa Melayu)
 Contohnya: Mass Communication – Komunikasi Massa,
Social Science – Sains Sosial, Matrix Operations –
Operasi Matriks dll.

5
b) Peniruan Struktur
 terjemahan dibuat menggunakan perkataan dalam
bahasa sasaran tetapi strukturnya mengikut bahasa
sumber
 Contohnya: Prime Minister – Perdana Menteri, Chief
Inspector – Ketua Inspektor dll.
3. Kaedah Penggantian
 Kaedah ini ialah kaedah ideal yang cuba dilakukan
oleh penterjemah dalam proses pemindahan maklumat
sama ada pada peringkat leksikal mahupun peringkat
sintaksis. Walau bagaimanapun kaedah ini hanya
boleh digunakan dalam teks mudah yang ayat-ayatnya
berbentuk tidak kompleks.

6
 Contoh;
ST : He will attend the meeting tomorrow
TT : Dia akan hadir mesyuarat esok

ST : I go to school
TT : Saya pergi ke sekolah

ST : Ibu saya seorang guru

TT : My mother is a teacher

7
4. Kaedah Transposisi (Perombakan)

 Menterjemah dengan menggantikan perkataan atau

frasa dalam ayat serta mengubah kedudukannya dalam
struktur. Dalam kaedah ini kita mengubah atau
merombak kedudukan frasa atau klausa dalam bahasa
sasaran tanpa mengubah maksud warta. Ada 2 sebab
utama kaedah ini digunakan, iaitu:
 Untuk menyampaikan warta dalam bahasa sasaran yang
paling bersahaja.
 Untuk menjelaskan lagi kandungan warta yang mungkin
boleh mengelirukan jika kaedah transposisi tidak
digunakan.

8
5. Kaedah Modulasi
 Kaedah modulasi ini digunakan untuk tujuan yang sama
seperti transposisi, iaitu untuk menyampaikan warta
dengan gaya bahasa yang paling bersahaja dan mudah
difahami. Kaedah ini diaplikasi melalui penterjemahan
dengan mengubah padanan satu lawan satu perkataan
di dalam frasa atau ayat tetapi mengekalkan maksud
atau konsep asal. Contohnya seperti menterjemah
peribahasa, ujaran lisan, simpulan bahasa, bentuk-
bentuk idiomatik dan sebagainya.
 Contoh:-
Holycow – alamak, touch wood – simpang malaikat 44,
when in Rome, do as the Romans do - masuk kandang
kambing mengembek, masuk kandang kerbau menguak,
stay-up – berjaga dll.

9
6. Kaedah Persamaan
 Menurut Nida di dalam karyanya, The Theory and Practice of
Translation, persamaan yang perlu dilakukan oleh seseorang
penterjemah ialah persamaan yang paling hampir dan
persamaan yang paling bersahaja

 Contoh persamaan terdekat:

Incest – sumbang mahram
race – ras
National – Nasional, negara, kebangsaan
National Language – bahasa kebangsaan
 Contoh persamaan bersahaja:
big and small – kecil dan besar
My friend and I – saya dan kawan saya
Understandably – tidak hairanlah/sememangnya

10
7. Kaedah Penyesuaian
 Kaedah ini merupakan gabungan beberapa kaedah
seperti modulasi, transposisi dan persamaan yang
disesuaikan mengikut maksud atau konsep yang
diterjemahkan. Umpamanya apabila menterjemahkan
satu ayat yang panjang atau perenggan mesti
menggunakan beberapa kaedah yang bersesuaian,
bukan sekadar satu kaedah tertentu sahaja.
 Sesuaikan dengan budaya sasaran
 Melibatkan kesantunan yng wujud dalam masyarakat
 tujuan menghormati

BI : He kissed his daughter on the mouth

BM: Dia memeluk anak perempuannya dengan penuh
kasih sayang
11
 Kaedah Penerangan Tambahan
(Metalingual Comment)
 Kaedah yang menghuraikan dan memperjelaskan warta dengan
panjang lebar bagi pemahaman
 Memasukkan maklumat baru/tambahan sekiranya perlu’
 Biasanya melibatkan konsep saintifik atau istilah yang tidak
wujud dalam budaya TT

 Sisipan / Parenthetic

ST : Pekan Kajang masyhur dengan sate

TT : Kajang Town is well known for satay (a type of local food)
TT : Kajang Town is well known for satay, a type of local food

 Nota Kaki / Foot Note

After agreeing with the labourers for a denarious1 a day,

he sent them into his vineyard.

1The denarious was worth about seventeen pence. 12

 Kaedah Penambahan
(Extension)

 Kaedah yang membenarkan perkataan ditambah untuk

menjadikan ayat betul dari segi tatabahasa – makna kekal

 Penambahan maklumat juga dibenarkan sekiranya terjemahan

tak mampu menyampaikan maklimat

 Maklumat tambahan/perkataan/frasa dimasukkan terus

perkataan/ frasa tbersama-sama ayat yang diterjemah

Periwinkle ---- bunga periwinkle

13
Kaedah Pengguguran
(Omission)

 Bertujuan mengelakkan teks terjemahan terlampau

terikat dengan struktur ST

 Pengguguran perkataan tanpa menjejaskan makna

boleh dilakukan

Wedding dais – pelamin (pelamin persandingan)

 Juga boleh menggugurkan maklumat yang

melibatkan isu keagaaman atau kebudayaan dalam
sesebuah masyarakat
14
 RUJUKAN

 Ainon Mohd & Abdullah Hassan. 2003. Teori dan

teknik terjemahan.Bentong: PTS Publications &
Distributors Sdn. Bhd.

 Newmark, P.1998. A textbook of translations. New

York: Prentice Hall.

 Puteri Roslina Abdul Wahid. 2007. Pengantar

penterjemahan bahasa Melayu. Scholar Press (M)
sdn.Bhd.

15