UNIVERZITET U NOVOM SADU

FILOZOFSKI FAKULTET

Studijski program master akademskih studija

Engleski jezik i književnost

ZAVRŠNI RAD

Analiza sinhronizovanog prevoda sa engleskog jezika na

srpski animirane televizijske serije Sunđer Bob Kockalone

Studentkinja: Mentorka:
Ivana Sekulić doc. dr Olga Panić Kavgić
 Prikaz teme

 Primarni cilj: utvrđivanje karakteristika prevođenja animirane serije Sunđer

Bob Kockalone na gramatičkom, leksičkom i kulturološkom nivou.
 Drugi cilj: utvrđivanje adekvatnih i neadekvatnih prevodilačkih rešenja na
pomenutim nivoima
 Hipoteze:
 Gramatičke i leksičke specifičnosti biće uspešno prevedene na ciljni jezik
 U korpusu će se pronaći dosta kulturno-specifičnih pojmova koji će biti
prilagođeni ciljnoj kulturi i ciljnoj publici
 Korpus i metodologija

 Korpus se sastoji od dvadeset transkribovanih epizoda iz prvih devet prevedenih sezona

analizirane crtane serije.

 Korišćen metod jeste kvalitativna analiza sadržaja.

 Primeri su analizirani deskriptivno pri čemu su prikazane odlike prevođenja
posmatranog sadržaja.
43. Squilvia: Hello. My name is Squilvia.
Lignjolija: Zdravo, zovem se Lignjolija.
 Struktura rada

 Rad sadrži četiri poglavlja:

 1. Uvod i hipoteze
 2. Teorijske postavke istraživanja
 3. Analiza korpusa
 4. Zaključak
 Teorijske postavke istraživanja

 U ovom odeljku dat je osvrt na teorijske pojmove relevantne za istraživanje, a

oni su sledeći:
 Prevođenje, metode prevođenja i prevodni postupci
 Audiovizuelno prevođenje: titlovanje, sinhronizacija, audiovizuelno
prevođenje u Srbiji
 Specifičnosti prevođenja za decu
 Animirana serija Sunđer Bob Kockalone
 Definicije prevođenja

 Prema definiciji Nide (1969), prevođenje jeste proces pronalaženja najbližeg

prirodnog ekvivalenta u ciljnom jeziku za poruku izraženu u izvornom jeziku.
 Baker (1992) definiše prevođenje kao jezičko sredstvo i ima ulogu posrednika
između kultura.
 Prema Prćiću (2008), prevođenje predstavlja proces pronalaženja najbližeg i
najprirodnijeg funkcionalno-komunikativnog elementa iz izvornog jezika u
ciljnom jeziku.
 Metode prevođenja

 Prćić (2011) navodi dve osnovne metode prevođenja:

 1. semantička
 - što preciznije prenošenje značenja u okviru gramatičkih normi ciljnog jezika
 - prevod što vernija kopija originala
 - naglasak na formi reči ili teksta i njihovom osnovnom značenju
 2. pragmatička
 -naglasak na prirodnosti u ciljnom jeziku
 - kreativnost u prevodu i naglasak na čitaocu
 Prevodni postupci

 Prema Newmarku (1988) prevodni postupci mogu se klasifikovati

u dve grupe:
1. metode koje težište stavljaju na izvorni jezik (prevođenje reč-za-
reč doslovno prevođenje verno prevođenje semantičko prevođenje)
2. metode koje težište stavljaju na ciljni jezik (adaptacija, slobodan
prevod, idiomatsko prevođenje, komunikativno prevođenje)


 Prćić (2008) prevodne postupke deli na tri osnovna:
1. direktno prevođenje (npr. fish and chips= riba i pomfrit)
2. strukturno prevođenje ( npr. printer= štampač)
3. funkcijska aproksimacija ( npr. air bag= vazdušna vreća)
 Audiovizuelno prevođenje

 Podrazumeva prevođenje sadržaja koji obuhvataju i zvučni i

video zapis.
 Razvoj tehnologija doprinosi da ovaj vid prevođenja postaje
najdinamičnije polje u teoriji prevođenja.
 Prilikom prevođenja, prevodilac se susreće sa verbalnim i
neverbalnim informacijama koje je potebno uskladiti.
 Televizijski proizvod sastoji se od vizuelnog i akustičnog koda, a
njihova interakcija je neophodna za adekvatan prevod. (Petit,
2004)
 Dva osnovna vida audiovizuelnog prevođenja jesu
titlovanje (eng. subtitling) i sinhronizacija (eng.
dubbing)
 Titlovanje podrazumeva zadržavanje zvučnog zapisa originala i ispisivanje prevoda
u dnu ekrana.
 Prednosti: autentičnost i omogućavanje lakšeg usvajanja stranog jezika
 Nedostaci: vremenska i prostorna ograničenja

 Sinhronizacija podrazumeva zamenjivanje dijaloga na izvornom jeziku zvučnim

zapisom dijaloga na ciljnom jeziku.
 Prednosti: manji gubitak originalnog teksta, lakše praćenje radnje na ekranu,
posebno za mlađu publiku
 Nedostaci: autentičnost i tehnička ograničenja
Specifičnosti prevođenja i sinhronizacije
za decu
 Prevođenje za decu prevodiocu dozvoljava više slobode nego prevođenje za
odrasle. Tropin (2014) navodi sledeće odlike koje se mogu naći u prevodima
za decu:
 1. lokalizacija
 2. jezičko pojednostavljivanje:
 3. sadržinsko pojednostavljivanje:
 4. odsustvo prevoda
 Kada je u pitanju sinhronizacija, najbitnija je kinetička usklađenost.
 Animirana serija Sunđer Bob Kockalone

 Autor morski biolog Stiven Hilenberg

 Prva epizoda u SAD prikazana 1999. godine, a u Srbiji 2002.
 Radnja je smeštena na dnu Tihog okeana
 Serija prati svakodnevni život morskih stvorenja nalik ljudskom.
 Gramatička analiza

 U ovom odeljku analizirano je:

 Prevođenje određenog i neodređenog člana
 Prevođenje glagolskog vida
 Prevođenje pasivnog glagolskog stanja
 Slaganje vremena u prevodu
 Prevođenje namernih gramatičkih nepravilnosti
 Gramatička analiza korpusa

 Prevođenje određenog i neodređenog člana

 U većini slučajeva, nulti prevodni ekvivalent:
1. Sponge Bob: Have you seen a Krabby Patty?
Sunđer Bob: Jeste li videli pljeskavicu?

 2. Sea Monster: You know, we sea monsters have made great strides in the fields of science
and literature.
Morsko čudovište: Znaš, mi morska čudovišta smo napravili velike iskorake na polju nauke.
 Pronađeno je i nekoliko slučajeva gde su članovi prevedeni:
5. Patrick: Hey, Squidward, who’s the lovely lady sitting across from you?
Patrik: Ej, Lignjoslave, ko je ova lepa dama koja sedi prekoputa?

3. Frankie Billy: Excuse me, a patty for the lady, please.

Riba: Molim vas, jednu pljeskavicu za damu.
 Prevođenje glagolskog vida

 a) perfektivni glagolski oblici

 Present Perfect uglavnom je preveden perfektom
7. Mr. Krabs: No! He’s finally stolen me secret recipe!
Gospodin Kraba: Ne! Konačno je ukrao moj tajni recept!

9. Sponge Bob: I’ve lost my laugh!

Sunđer Bob: Izgubio sam smeh!

11. Sponge Bob: Just remember, Squidward. You’ve never experienced true love.
Sunđer Bob: Zapamti ovo, Lignjoslave, nikad nisi spoznao pravu ljubav
 Primeri prevedeni u prezentu:

14. Mr Krabs: Me building’s been condemned, boy.

Gospodin Kraba: Ova kuća je zaražena, momče
15. Squidward: Tell me, SpongeBob, have your sides been hurting?
Lignjoslav: Reci mi, Sunđer Bobe, je l te bole bokovi?
17. Bubble Buddy: Hey, SpongeBob. How’s my son been faring?
Balonković: Zdravo, Sunđer Bobe, kako se ovaj moj mali snalazi?
b) Progresivni aspekt
U većini slučajeva preven nesvršenim glagolima.
18. Pearl: Oh, dad, you're embarrassing me again!
Biserka: Tata, opet me brukaš.

19. Squidward: And then, one night, when he was cutting the patties ...it happened.
Lignjoslav: I tako, jedne noći kada je sekao zemičke, i konačno to se dogodilo
U nekoliko slučajeva prevod je u vidu svršenih glagola.
22. SpongeBob: Uh... I was digging a hole so I could get a better view of Gummy
because he is so attractive and...
Sunđer Bob: Au, iskopao sam rupu da bih mogao bolje da pogledam žvakicu, jer tako
je privlačna i... *kopao sam

23. Flying Dutchman: Turning the Flying Dutchman name in a laughingstock.

Leteći Holanđanin: Izvrnuli ste ruglu ime Ukletog Holanđanina! * izvrćete
 Prevođenje pasivnog glagolskog stanja

 U srpskom jeziku aktivno glagolsko stanje je učestalije u govornom jeziku od pasiva, što se
ogleda i u analiziranom prevodu.

25. Pearl: You were sent to spy on me by my dad! Get him, girls!
Biserka: Poslao te je moj tata da me špijuniraš! Hvatajte ga devojke

27. Patrick: Not quite, I was promised a movie, and some plastic popcorn.
Patrik: Ne, baš, obećao si da ćeš da me vodiš u bioskop i na kokice!

29. SpongeBob: Squidward, you've been bitten by the love bug!

Sunđer Bob: Lignjice, probola te Amorova strela!
U manjem broju primera pasivne rečenice su kao takve prevedene i na ciljni jezik.

32. SpongeBob: Your dad sent it. It’s already paid for.
Sunđer Bob: Vaš otac ju je poslao, već je plaćena.

33. Squidward: This place isn't built to run 24 hours a day

Lignjoslav: Ovo mesto nije napravljeno da radi 24 sata dnevno.
 Slaganje vremenȃ u prevodu

 Svi pronađeni primeri prevedeni imajući u vidu pravila za slaganje vremena u izvornom
jeziku.
35. Patrick: I didn’t know there was gonna be a test.
Patrik: Nisam znao da ćeš da nas propituješ.

36. Squidward: But I thought you liked the night shift.

Lignjoslav: Mislio sam da voliš noćnu smenu.
 Prevođenje namernih gramatičkih
nepravilnosti
42. SpongeBob: Uh, me make Krabby Patties.

Sunđer Bob: Ja praviti Kebine pljeske.

43. Plankton: You not Plankton! Me Plankton!

Plankton: Ti nisi Plankton, ja Plankton
 Leksička analiza

 Obuhvata analizu prevoda sledećih leksičkih pojmova:

 Vlastitih imena
 Kolokacija
 Idioma
 Fraznih glagola
 Poslovica i ustaljenih izraza
 Igri rečima
 Slenga
 Prevođenje ličnih imena

 Pronađen veliki broj prevedenih ličnih imena.

 SpongeBob Squarepants→ Sunđer Bob Kockalone

44. SpongeBob: Mr. Krabs, what's wrong with Pearl?

Sunđer Bob: Gospodine Krabo, šta je sa Biserkom?

49. Squilvia: Hello. My name is Squilvia.

Lignjolija: Zdravo, zovem se Lignjolija.

51. Girly: My name is... um... Girly TeenGirl!
Sunđer Bob: Ja se zovem Marica Drugarica!

53. Bubble Buddy: Could you please watch our son, Shiny, until we get back?
Balonković: Je l' možeš da pripraziš na našeg sina Sjajka, dok se mi ne vratimo?
 U nekoliko primera, određeni delovi imena su prevedeni, dok su drugi samo
transkribovani. Prevedeni elementi su uglavnom zajedničke imenice koje su deo imena.

55. Judy: I'd like you to meet Billy Fishkins!

Drugarica: Ovo je Bili Škrga!

56. Friend: And you know Brian Flounder from math class?
Drugarica: Sećaš li se Brajana Peraja sa časova matematike?
 U korpusu su pronađena imena koja nisu prevedena, poput sledećih primera:
60. SpongeBob: Gary, it's Patrick!
Sunđer Bob: Geri, Geri, to je Patrik!
 Imena naselja i institucija su u velikoj meri prilagođena ciljnom jeziku i kulturi.

63. French Narrator: Ah, The Krusty Krab. Bikini Bottom's premiere daytime eatery.
Narator: Ah, Keba Kraba, najpopularniji restoran u Koralovu.

64. Girly: Um, I just moved here from... um... Farawayville.

Sunđer Bob: Upravo sam se doselila iz…mm…Dalekograda.
67. Sandy: Come one, come all to Bikini Bottom University! A free education for all!
Sendi: To mi dade ideju! Dođite, dođite svi na Koralovski Gigatrend.

68. Shalmon:To my stop at the corner of Olive and Victory.

Soman: Na ugao Dunavske i Mike Alasa!
 Prevođenje kolokacija

 Prevođenje kolokacija
 Kolokacije (eng. collocations) se mogu definisati kao ustaljeni spoj dve lekseme,
uglavnom kao deo sintagme, a ponekad i rečenice. (Prćić, 2008)
 U korpusu su u određenim primerima prevedene strukturno, tako da prate strukturu iz
izvornog jezika.
79. Mr. Krabs: Did we make any money?
Gospodin Kraba: A jesmo li zaradili novac?

82. Patrick: A common mistake, my good friend.

Patrik: Česta greška, drugar.
 U pojednim primerima prevedene su jednom rečju koja na najadekvatniji način prenosi
značenje.

72. Squilvia: Hello, hello? I'd like to place an order!

Lignjolija: Halo, halo, ja bih da poručim!

90. Mr. Krabs: A man works hard all week to keep his pants off all weekend.Gospodin
Kraba: Čovek rinta preko nedelje, da bi vikendom mogao da sedi u gaćama.
 Prevođenje idioma

 Idiomi su ustaljeni leksički spojevi dveju ili više leksema. Njihovo značenje se ne može
interpretirati na osnovu svake lekseme posebno, a zamenljivost leksema je nemoguća.
(Prćić, 2008)
 Posmatrani primeri zamenjeni su najpribližnijim srpskim ekvivalentom kad je to bilo
moguće.
92. SpongeBob: Get a grip on yourself, SpongeBob.

Sunđer Bob: Saberi se, Sunđer Bobe

101. Mr. Krabs: Well, Mr. Squidward, in my expert opinion, you look fit as a fiddle.
Gospodin Kraba: Pa gosn Lignjoslave, po mom stručnom mišljenju, vi ste zdravi
kao dren.
 93. SpongeBob: C'mon, Squidward. Turn that frown upside down!

Sunđer Bob: Ne budi tužan, druže, bolje prevrni ćurak naopako

 Drugi način prevođenja jeste parafraziranje

97. SpongeBob: Hey, I still have Squidward's concert, I won't let this one slip through
my fingers.
Sunđer Bob: Eeej, i dalje imam Lignjoslavov koncert, neću da dozvolim da mi
promakne.
91. Patrick: Oh boy, that was something. Your costume really packs punch.
Patrik: Čoveče, bilo je strava, tvoj kostim je super.

100. Mr. Krabs: Uh, well, actually, I wasn't keeping score. But I'll just say that you and
SpongeBob are neck and neck.
Gospodin Kraba: Aaa, nisam pratio rezultat... Ali reklo bi se da ste ti i Sunđer Bob
vrlo blizu.
 Prevođenje fraznih glagola

 Frazni glagoli (eng. phrasal verbs) razlikuju se od običnih glagola u engleskom jeziku
po tome što su praćeni jednom ili više partikula koje utiču na značenje samog glagola,
kao npr. break up, get off, take in…
 Glagoli u takvom obliku ne postoje u srpskom jeziku, pa su prevedeni u vidu jedne reči.
112. SpongeBob: We can stay up really, really late!
 Sunđer Bob: Možemo da zaginemo do kasno!

110. Mr. Krabs: Her scurvy prom date stood her up, boy

 Gospodin Kraba: momak koji je trebao da je vodi na maturu je odustao

+ je ispalio
 Dosta primera je prevedeno pomoću dve ili više reči i nekim drugim leksičkim
elementima, a da to nisu glagoli.

115. Squidward: Move over!

Lignjoslav: Dosta je bilo!

117. Squidward: Get on with it, SpongeBob

Lignjoslav: Hajde već jednom, Sunđer Bobe!
Prevođenje poslovica i ustaljenih fraza

 U posmatranom korpusu, primeri su uglavnom prevedeni zamenjivanjem istim ili

sličnim ekvivalentom, što znači da je prevodilac uspešno prepoznao poslovice i njihovo
značenje.
120. SpongeBob: There's a squid for every pot!
Sunđer Bob: Ima dana za našega Lignjana!

124. SpongeBob: Here we are. Home safe home!

Sunđer Bob: Evo nas! Dome, sigurni dome!

125. Sandy: Thanks, Shammy. But I'm a one tree kind of squirrel.
Sendi: Hvala, Somi,ali ja ne sedim na dve grane.
 Prevođenje igri rečima

 Igre rečima (eng. wordplay) koriste se radi postizanja komičnog efekta, najčešće u
obliku rime ili kroz poigravanje značenjem (eng. pun)
 Svi pronađeni primeri u prevodu takođe imaju komičan efekat.

128. Squidward: The sash-ringing, flash-singing, the bash-pinging...

Lignjoslav: Trbuhozborac! Trbušni zid! Trbuhom za kruhom!

129. Fish: I'm free! I'm free! I'm sugar-free!

Riba 1: Ah, sloboda! Sloboda! Sloboda Čačak!

 Prevođenje slenga

 Oxford Online English Dictionary sleng definiše kao termin kojim se označava vrsta
jezika koja se sastoji od neformalnih reči i fraza, u većoj meri zastupljenih u govoru
nego u pisanju, vezanih za određeni kontekst ili gupu ljudi.
 U skoro svim primerima, sleng je adekvatno preveden, tako da zadrži i formu slenga i
da odražava značenje koje ima u izvornom jeziku.

142. Harold: Dude, can I have some ketchup?

Riba: Ortak, malo kečapa

143. Squidward: No, you twits. I built that trophy case for me when I win!
Lignjoslav: Ne, tupani! Napravio sam vitrinu za pehar za sebe!
132. Squidward: Gotcha.

Lignjoslav: Shvatam. (*kapiram, kontam)

145. Squidward: SpongeBob, the next time you ‘invite’ me to one of your slumber parties,
I’m calling the cops

Lignjoslav: Sunđer Bobe, kad me opet pozoveš na pidžama žurku, zovem policiju!
(*muriju, pajkane)
 Kulturološka analiza

 Newmark (1988: 94) je definisao kulturu kao ,,način života i njegove manifestacije
svojstveni jednoj zajednici koja koristi određeni jezik kao sredstvo komunikacije.’

 Prćić (2008) bavi se kulturno-specifičnim rečima i predlaže svoju klasifikaciju

prevodnih postupaka za kulturno-specifične reči, a oni su sledeći:
 postupak kulturne supstitucije
 funkcijska aproksimacija
 strukurno prevođenje,
 definicioni prevod
 pozajmljivanje
 Prevod karakteriše visoka kulturna prilagođenost ciljnoj kulturi.
 Većina pojmova zamenjena je sličnim pojmovima iz ciljne kulture.

152. Narrator: Halloween is no different under the waves.

Narator: Noć veštica nije ništa drugačija ni pod talasima.

153. Sandy: Excellent, Mr. Krabs! Here's your final grade for acting class. A+.
Sendi: Odlično, gosn Krabo! Konačna ocena iz predmeta gluma, čista desetka!
163. SpongeBob: Another day, another dollar.
Sunđer Bob: Novi dan, novi dinar.

164. Sandy: Let's see what we can cook up. Aged Nut Brie. Ghost Nut Chili. How 'bout
Nutty Butter?
Sendi: Da vidim šta da spremimo! Sarma sa žirom, žirova mućkalica, možda puter
od žira...
 Pojmovi koji ne postoje u ciljnom jeziku prevedeni su postupcima funkcijske
aproksimacije ili definicioni prevod.

 165. Patrick: Great! You're going as my trick-or-treat bag!

Patrik: Sjajno, bićeš moja vreća za slatkiše!
 166. Kid: Twick-ow-tweat!
Riba : Daj slatkiše!
 U naredenim primerima u prevodu su dodati elementi ciljne kulture, čak iako u nekim
primerima u izvornom jeziku ne postoje kulturološki elementi.
 174. Television: Female: I love you.
 Riba na TV-u: Volim te, Tirke!
 176. Nat Peterson: Sir, stand behind the white line please.
 Vozač: Gospodine, moraćete da overite Bus Plus!
 173. SpongeBob: I brought hot compresses, tissues, the good kind with snail butter, and
even a romantic comedy for us to watch!
 Sunđer Bob: Evo ti topao termofor, maramice, najbolje sa puževim uljem! A tu su
Šotrine komedije da ih gledaš!
 Završna razmatranja

 Gramatička analiza:
 Za svaku posmatranu pojavu uočene su određene tendencije u prevođenju.
 Prevodilac je u većini slučajeva pronašao adekvatna rešenja i time uspešno preneo
značenja i funkcije iskaza iz izvornog jezika odražavajući gramatičku normu ciljnog
jezika.
 Leksička analiza:
 Prevodilac je u najvećem broju slučajeva pronašao adekvatna rešenja.
 Težilo se da se u ciljnom jeziku pronađe slična leksička struktura kao u izvornom
jeziku, kad god je to bilo moguće, uz nastojanje da značenje bude prenseno na
najprecizniji način.
 Kulturološka analiza:
 Primećena je kulturološka prilagođenost ciljnoj kulturi na visokom nivou
 Primeri koji ne sadže kulturno-specifične elemente i originalu, prevedeni kao kulturno-
specifične reči u ciljnom jeziku, postupcima kulturne supstitucije ili definicionog
prevođenja
Perspektive za dalja istraživanja

 Urađena analiza mogla bi da posluži kao polazna osnova za dalja istraživanja na sličnu
temu.
 Dalja istraživanja mogla bi da obuhvate sledeće:
 Analizu titlovanog prevoda posmatrane crtane serije
 Prevođenje pesama koje se pojavljuju u ovoj crtanoj seriji
 Nove prevedene sezone
HVALA NA PAŽNJI!