Motorrijtuigenverzekering: Deel 4

Virginie Lauwers

Bron: Autoverzekeringen – Ann Deferme

1
Bronnen:
- DEFERME, A., Verzekering Motorrijtuigen, Gent, Academia
Press, 2014.
- JOCQUE, G., Verzekeringsrecht Kroniek 2009-2011, NJW,
nr. 246, 2011, 486-488.
- JOCQUE, G., Verzekeringsrecht Kroniek 2011-2013, NJW,
nr. 286, 2013, 583-587.

2
Inhoud
1. Inleiding
2. BA motorrijtuigen
a. Wettelijke grondslag
b. Modelovereenkomst
c. Tarief
d. Schade
e. Inschrijving voertuig
f. Zwakke weggebruiker

3. Omnium
a. Waarborgen
b. Uitsluitingen
c. Te verzekeren waarde
d. Vergoeding van schade
4. Rechtsbijstand
5. Inzittenden
3
Zwakke weggebruiker
Voorwaarden:
Wel  Zwakke weggebruiker
 Verkeersongeval
 Betrokken motorrijtuig
 Op openbare weg of openbare plaats
Niet Ø Bestuurder van motorrijtuig
Ø Niet op privéterrein
Ø Aansprakelijkheid is geen voorwaarde
Vergoeding:
Wel  Vergoeding van alle schade voortvloeiend uit lichamelijk letsel of overlijden,
incl. kledijschade
 van slachtoffer + zijn rechthebbende
Niet Ø Geen vergoeding van schade van bestuurder of zijn rechthebbende
Ø Geen vergoeding van stoffelijke schade
D
Door wie? O
- WAM-VA van alle betrokken motorrijtuigen O
 Hoofdelijk R
- BGWF 4
Zwakke weggebruiker
TOEPASSINGSVOORBEELDEN

• Fietser wordt gegrepen door een vrachtwagen die rechtsaf draait en

fietser niet had opgemerkt in zijn spiegel. Fietser is zwaar gewond en
van de fiets blijft niet veel over.
• Bus rijdt over voet van scholier die aan de bushalte staat te wachten.
• Skater loopt achter wegrollend skateboard aan. Een auto kan hem niet
ontwijken. Skater loopt verwondingen op en zijn smartphone is stuk.
De motorkap van de auto is ingedeukt en de voorruit is gebarsten.
• Na een kop-staartaanrijding klaagt een passagier van het eerste
voertuig over nekklachten.
5
Zwakke weggebruiker
1. Wie is zwakke weggebruiker?
• Elke weggebruiker behalve bestuurders van een betrokken
motorrijtuig

 Bestuurder of zijn rechthebbenden hebben geen recht op vergoeding op

basis van art. 29 bis WAM-wet voor letselschade van de bestuurder.

NUT VAN BESTUURDERSPOLIS !

 Voor alle bestuurders van het verzekerde voertuig
 Voor alle genoemde gezinsleden als bestuurder van om het even welk voertuig

 Vb. Vrouw rijdt tegen boom en overlijdt. Ze laat een echtgenoot en twee
kinderen achter.
6
Zwakke weggebruiker
Bestuurder: verdere uitdieping:
 Bestuurder heeft wel recht op vergoeding als rechthebbende van
een slachtoffer dat zelf geen bestuurder was
• Vb. Man rijdt tegen een boom. Echtgenote zit naast hem als passagier. Man
is zwaar gewond. De echtgenote overlijdt ter plaatse.
• De lichamelijke schade van de man zelf ≠ vergoed.
• Schade van man door overlijden van echtgenote (vb. morele schade en
inkomstenverlies) = vergoed.

Vergelijk met voorbeeld op vorige slide!

7
Zwakke weggebruiker
 Bestuurder = persoon die, op het ogenblik van het
ongeval, het meesterschap over dat motorrijtuig heeft
via mechanische middelen waardoor hij het voertuig in
een bepaalde richting kan sturen en die zodoende het
vermogen van de motor beheerst. (Cass. 18 mei 2012)
 Vb. bestuurder blijft ‘bestuurder’ ook wanneer hij uit het motorrijtuig werd
geslingerd.
 Geen bestuurder indien geen controle meer over het voertuig. (Cass. 7
juni 2012)
 Vb. vrachtwagenchauffeur gleed uit bij het uitstappen doordat zijn schoen vettig
was van tankreiniging.

 Bewijslast rust op zwakke weggebruiker

 Aantonen dat hij /zij geen bestuurder was op ogenblik van
het ongeval
 Bij discussie: soms vaststelling: twee uitgesloten ‘bestuurders’

8
Zwakke weggebruiker
 Voor toepassing van art. 29 bis: elektrische rolstoel ≠
motorrijtuig
 Dus gebruiker ≠ bestuurder in zin van art. 29 bis
 Gebruiker krijgt vergoeding voor letselschade
 Beschadigde rolstoel = beschadigde prothese

9
Zwakke weggebruiker
2. Het motorrijtuig moet deelnemen aan het verkeer.
• Zowel bewegende als stilstaande voertuigen komen in aanmerking.

• Het mag dus geen ongeval zijn in het kader van het uitbatingsrisico.
! Wel toepassing van art. 29 bis indien het werktuig zich verplaatst op een openbare weg of
openbare ‘plaats’ en schade veroorzaakt op een wijze die kenmerkend is voor de schade
veroorzaakt door motorrijtuigen in het wegverkeer.

• Een passagier zit in een voertuig, bestuurd door een ‘gezochte’

persoon. Tijdens de achtervolging door de politie, vuurt de politie
en treft de passagier in de arm. (Cass. 6 januari 2012)
= deelneming van voertuig aan het verkeer.

10
Zwakke weggebruiker
3. Bij dit ongeval moet een
motorrijtuig BETROKKEN zijn.

• Het volstaat dat het motorrijtuig een of andere rol heeft gespeeld in het ongeval.
 Vb. Voet verstuikt bij vuilnisophaling (Cass. 15 november 2012)

• Er is geen oorzakelijk verband vereist tussen aanwezigheid van motorrijtuig en

ongeval.
 Vb. Iemand wordt gewond terwijl hij de straat oversteekt om afval in een stilstaande vuilniswagen te smijten. De
vuilniswagen hinderde geenszins het zich van andere weggebruikers. Vuilniswagen is toch ‘betrokken’ bij ongeval .(Cass. 22
oktober 2009)

• Loutere aanwezigheid ≠ betrokken

• Het betrokken motorrijtuig moet niet ‘in overtreding’ zijn.
 Vallen tegen een reglementair geparkeerd voertuig.
• Meerdere motorrijtuigen kunnen tegelijk betrokken zijn.
11
Zwakke weggebruiker
4. Het verkeersongeval vond plaats op één van de plaatsen
bedoeld in artikel 2, §1 WAM-wet.
• Op de openbare weg
• Op een terrein toegankelijk voor het publiek of slechts voor een
zeker aantal personen die het recht hebben om er te komen.
• De terreinen, ook al zijn ze privé, moeten permanent toegankelijk zijn voor een
vastgestelde categorie van personen, zoals aangestelden, klanten, leveranciers,
bezoekers of voorbijgangers.
• Dit is niet het geval wanneer zij er speciaal moeten uitgenodigd of gemachtigd worden
(vb. veearts op een weiland)

• Dus GEEN toepassing van artikel 29 bis op een privéterrein.

12
Zwakke weggebruiker
Bijzondere situatie: tram- en treinongevallen
• Voor 2001: zwakke weggebruiker door treinongeval
gekwetst: geen 29 bis…
• Na 2001: art. 29 bis geldt ook voor tram- en
treinongevallen, … ongeacht de plaats waar het ongeval
zich voordoet. Eigenaar moet vergoeden.
• Dus niet alleen voor ongevallen die gebeurden waar het spoor de openbare
weg volgt of dwarst …

13
Zwakke weggebruiker
Stel je verstuikt je voet bij het uitstappen van de trein op het perron??
 Zwakke weggebruiker vraagt vergoeding op basis van art. 29 bis aan NMBS.
 NMBS stelt vraag aan Grondwettelijk Hof.
 Grondwettelijk Hof: Wet schendt gelijkheidsregel.
Onderscheid is nodig:
 Tram of trein volgt of dwarst openbare weg: artikel 29 bis.
 Ongeval met tram of trein vindt plaats op gebied dat helemaal van openbare weg of
‘plaats’ is afgezonderd: geen vergoedingsplicht op basis van art. 29 bis.

Oef. Kusttram rijdt voetganger aan.

Oef. Tieners worden door trein gegrepen terwijl ze naast de sporen wandelen.

14
Zwakke weggebruiker
5. Vergoedbare schade
• Alle schade voortvloeiend uit lichamelijke schade of het overlijden,
ook de stoffelijke gevolgschade
Vb. inkomensverlies, medische kosten, morele schade, begrafeniskosten, administratiekosten,
verplaatsingskosten

• Ook prothesen
Vb. bril, rolstoel

• Ook kledijschade als gevolg van een lichamelijk letsel of overlijden

Discussie: helm
Niet: juwelen
Enkel je smartphone is uit je zak gevallen en is stuk. Quid?

Uitgesloten: slachtoffers > 14 jaar die het ongeval en zijn gevolgen hebben gewild
15
Zwakke weggebruiker
6. Wie moet vergoeding betalen?

De WAM-verzekeraar van betrokken motorrijtuig.

 Zonder effectieve aansprakelijkheid:
- geen verhoging van het BM stelsel
- geen opzegrecht na schadegeval.

 Meerdere voertuigen betrokken => VA’s = hoofdelijk gebonden.

- Vrije keuze van zwakke weggebruiker
- Aangesproken VA (gemandateerde VA) neemt het schadebeheer op zich en vergoedt het
slachtoffer integraal.
- ‘Omslag’ tussen VA’s onderling: conventie ‘regeling van terugbetaling/art. 29 bis’.

Het BGWF: niet-geïdentificeerd voertuig, niet verzekerd voertuig, diefstal, geen toelating of faillissement VA -
Let op: niet bij toevallig feit!

De instellingen die ‘eigen verzekeraar’ zijn.

16
Zwakke weggebruiker
7. Subrogatierecht ?

Ziekenfonds en Arbeidsongevallenverzekeraar:

 Zij komen eerst tussen met vergoeding volgen hun vergoedingsplicht.

 Zij hebben een subrogatierecht tegen WAM-VA van het betrokken rijtuig op basis
van art. 29 bis.
- Dus ook zonder dat bestuurder aansprakelijk was.

 Slachtoffer dat niet volledig vergoed is door ziekenfonds of

arbeidsongevallenverzekeraar, kan aanvullende vergoeding vorderen van WAM-VA.

17
Zwakke weggebruiker
Subrogatievordering van de WAM-verzekeraar van het
betrokken voertuig tegen de aansprakelijke derde

Sit. 1: Fietser wordt aangereden door een auto. De autobestuurder was

uitgeweken voor een loslopende hond.

18
Zwakke weggebruiker
Subrogatievordering van de WAM-verzekeraar van het
betrokken voertuig tegen de aansprakelijke derde.

Sit. 2: Een voetganger (V) is aansprakelijk voor een verkeersongeval.

Door zijn fout week een auto (A) uit. Bij dit manoeuvre reed hij een
fietser (F) aan en berokkende schade aan een woning (W).

19
Zwakke weggebruiker
Subrogatievordering van de WAM-verzekeraar van het
betrokken voertuig tegen de aansprakelijke derde.
Sit. 3a: Een fietser botst tegen een reglementair geparkeerd voertuig. Hij houdt hier
zware breuken en een hersenschudding aan over.
Sit. 3b: idem, maar nu is de fietser minderjarig.

20
Zwakke weggebruiker
Geen subrogatoir verhaal voor de vergoeding uitbetaald op basis van art.
29 bis, tegen:
 De zwakke weggebruiker zelf
 De rechthebbenden van de zwakke weggebruiker

Vb. Fietser (20 jaar) steekt de weg over in een bocht. Autobestuurder kon hem niet ontwijken. Ouders
van verongelukte fietser kregen vergoeding als rechthebbende.
Ook al is fietser zelf in fout: geen terugvordering van de ouders.

Vb. Echtgenoot reed tegen een boom en zijn vrouw die naast hem zit overlijdt. Er is geen ander
voertuig bij het ongeval betrokken. Echtgenoot wordt vergoed als rechthebbende van zijn vrouw die
passagier was. (niet voor zijn eigen schade, hij is immers uitgesloten bestuurder)
Geen subrogatie.
21
Zwakke weggebruiker
Varia:
• Vergoedingen betaald aan een “zwakke weggebruiker” in het kader van art. 29 bis
zijn niet vatbaar voor beslag of schuldvergelijking.

• Contractueel verhaal van verzekeraar:

 In beperkt aantal gevallen (o.a. schorsing van dekking wegens niet-betaling van de premie) +
discussie
 Nieuwe modelovereenkomst??: enkel indien verzekerde aansprakelijk is.

22